'Gaan we doemdenken of doeldenken?'

We maken ons allemaal op voor de vorming van een nieuwe bezetting in de Tweede Kamer en daaropvolgend een nieuw kabinet. De publieksvraag: gaat het er beter op worden? De criticaster zal zeggen: 'Kan het dan slechter?' De ander zal zeggen: 'Er gaan mensen met ervaring uit de Tweede Kamer.' Mijn perceptie is ook dat het beter zal worden. Ook wel gevoed door enig optimisme en de gedachte dat het glas nog altijd halfvol is.

De afgelopen jaren heeft 'het verdrag van Den Haag', zoals ik het coalitieakkoord weleens noem, er alleen maar voor gezorgd dat politici zich terugtrokken in loopgraven en schuttersputjes. Mocht er iemand het hoofd boven het maaiveld uitsteken, dan kwamen er meerdere vuurpijlen op hem af. Kijk als voorbeeld naar het opnieuw in overweging willen nemen om de stikstofwet wat betreft uitvoering van 2035 naar 2030 te vervroegen. Donkere wolken boven het Haagse gesternte. Achteraf bleken het losse flodders te zijn. Maar zie waar politici, en ook media, graag op ageren.

Mijn hoop is erop gevestigd dat we met een nieuwe bemensing in de Tweede Kamer oplossingen uitwerken voor de geschetste problemen, mijns inziens uitdagingen oppakken om het nog beter te gaan doen. Laten we loskomen van de ingenomen detailvoorschriften en aannames. Terug naar de kern van het vraagstuk. Wat is de onderliggende kwestie? Nu blijven we vaak hangen in een afgeleid middel. Dat is verheven tot een halszaak, terwijl we het doel waarvoor we het wilden inzetten aan het verliezen zijn.

Een voorbeeld is de natuurinstandhoudingsverplichting die we op ons hebben genomen. Hier zal niemand tegen zijn. Wel dat het wordt verengd tot een stikstofdiscussie die weer is geënt op een ondoorzichtig rekenmodel en dat normen hanteert die alleen in Nederland gelden. Van één probleem hebben we er vier kunnen maken. Laten we echt in de natuur gaan kijken wat er mis is, niet focussen op minimollen en enkele plantjes of dieren. De laatste decennia zijn er miljarden euro's naar terreinbeherende organisaties gegaan. Veel natuur is nieuw aangelegd en de middelen waren beschikbaar om het bestaande te onderhouden.

Een ander vraagstuk is het meer dierwaardig maken van de veehouderij. De afgelopen decennia hebben hierin al veel positieve veranderingen plaatsgevonden. Het kan altijd beter, maar laten we waakzaam zijn dat we niet gaan stellen dat we dieren 'onwaardig' houden in Nederland. Wel dat we de lijn van verbeteringen vast moeten houden. Ook hier weer geldt: laten we goed kijken naar onderliggende behoeftes van dieren. Ook moeten we opletten dat we dieren niet met onszelf gaan vergelijken. Niet verstrikt raken in een middelendiscussie, maar integraal kijken naar de doelen. Bewust zijn wat we goed doen en niet bevreesd zijn voor veranderingen. Met vertrouwen in elkaar kun je meters maken.

Mijn credo: niet doemdenken, maar doeldenken.