'Doorbreek de cirkel en kom met prikkelend beleid'

Daarnaast moeten we geloofwaardig worden geprikkeld om de altijd aanwezige risico's te nemen bij het doorvoeren van veranderingen. Niet nu stappen zetten en morgen teruggeblazen worden. Alom heerst het gevoel van kringetjes draaien. Van bovenaf worden allerlei (doem)scenario's geschetst zonder stevige onderbouwing. Het toekomstperspectief voor de landbouw in Nederland lijkt moeilijk definieerbaar. Beleidsuitingen staan bol van kreten als krimp, saneren, onttrekken van gronden, systeemveranderingen enzovoort.

Echt houvast waarop je de komende twintig jaar kunt bouwen om het bedrijf perspectiefvol te laten zijn, blijft achterwege. Vanuit de sector en keten ontbreekt het niet aan ideeën. Veel innovaties – deels praktijkrijp, deels nog in de onderzoeksfase – zijn bekend. Het in de praktijk brengen wordt niet aangedurfd. Angst voor kapitaalsvernietiging regeert begrijpelijkerwijs boven het lef om de nek uit te steken.

Deze vorm van circulariteit kan nooit de bedoeling zijn. Ook niet van de overheidslichamen die opgesteld staan om de kaders te bieden om de economie en ecologie op orde te houden. Beide terreinen bevinden zich in een patstelling. Het gevolg kan zijn dat we in een soort sterfhuisconstructie belanden waarbij én de natuur én de landbouw voortkabbelen en dat het beoogde resultaat nooit wordt bereikt.

De behoefte is groot om met de innovaties aan de slag te gaan. Laat zien dat we als Nederland een kennisland zijn waarmee we weer het voorbeeld zijn voor andere regio's. Zet maximaal in op onderzoek, metingen en nieuwe verbanden om de uitdagingen vorm te geven.

Niet alles zal lukken, maar je krijgt wel weer beweging en naar ik hoop enthousiasme bij ondernemers om de toekomst gericht vorm te geven. Het enige wat de landbouwers nu voorgeschoteld lijken te krijgen, zijn saneringsregelingen en extra eisen aan de bedrijven. Het vernieuwingsspoor is te duister.

Deze hartenkreet wordt door veel ondernemers in de agrarische sector geuit. Zeker ook in de gesprekken met de overheid en politici. In de kern worden ze vaak ook onderschreven, maar bij de uitwerking stokt het. Bij elke oplossing wordt veelal een nieuw probleem gevonden. Termen als 'juridisch houdbaar', 'maatschappelijk draagvlak', 'EU-regels' en 'neveneffecten' worden opgeworpen als blokkades. Nog los van eventuele financiële dekking vanuit de overheid. Besluitenloosheid is het resultaat.

Op het moment van schrijven zitten we nog in de eindfase van het al dan niet tot stand komen van een Landbouwakkoord. Ik zou het ook de fase van cirkelen kunnen noemen. Hopelijk wordt de cirkel doorbroken en komt er echt prikkelend beleid dat de ondernemers uitdaagt verantwoorde stappen naar de toekomst te zetten. Borging van natuurdoelen én borging van een gezinsinkomen.