Tweespalt over schrappen btw op groenten en fruit

Vooral fiscalisten en gedragswetenschappers zijn kritisch. Het nultarief voor de btw op groenten en fruit dat is aangekondigd in het coalitieakkoord, bezorgt de Belastingdienst 'fiscale buikpijn'. Eerder dit voorjaar bleek uit onderzoek van SEO Economisch Onderzoek dat het nultarief mogelijk niet effectief is en tot veel juridisch getouwtrek kan leiden over wat precies groente en fruit is.

Gezondheidsdeskundigen spreken juist van een noodzakelijke stap door het groeiend aantal mensen met overgewicht en andere problemen door een slecht voedingspatroon. 'Als iedereen een beetje gezonder wordt, heeft dat grote gevolgen voor de volksgezondheid op populatieniveau', zei gezondheidswetenschapper Maartje Poelman van Wageningen University & Research.

Volgens gezondheidsexperts moet het schrappen van de btw onderdeel zijn van een breder plan om te zorgen dat mensen gezonder willen gaan eten. Maar vooral ook dat ze zich dat kunnen veroorloven. Op dit moment lukt het met name mensen met hogere inkomens om aan voldoende groenten en fruit te komen. Deze groep zou dan ook het meest profiteren als daar minder omzetbelasting over wordt betaald.

Met de invoering van het nultarief voor de btw als onderdeel van een breder plan, doelen experts op een combinatie van een suikertaks en het aan banden leggen van reclame op ongezond voedsel.

GroentenFruit Huis is ook voorstander van het nultarief. De gemiddelde consumptie zit nu op 153 gram groenten en 135 gram fruit per persoon per dag, maar dat zou volgens het Voedingscentrum respectievelijk 250 en 200 gram moeten zijn. Directeur Janine Luten ziet dat het moeilijk is om het gedrag te beïnvloeden van mensen die al denken dat ze het goed doen. 'Verlaging van btw kan samen met campagnes helpen het eetgedrag te veranderen.'

Luten vertegenwoordigde maandag GroentenFruit Huis aan de tafel in de Tweede Kamer en gaf daar een toelichting op de position paper die de brancheorganisatie opstelde. Daarin staan standpunten van de organisatie over het afschaffen van btw op groenten en fruit.

Volgens GroentenFruit Huis wordt het voor een grote groep consumenten steeds moeilijker om boodschappen te doen en moet de gezonde keuze betaalbaar blijven voor iedereen. Het verlagen van de btw is een van de maatregelen die zorgt voor een gezonde stimulans. 'Samen met andere maatregelen, zoals het aanbieden van schoolfruit, gezonde schoollunches, educatie en gezonde voeding op het werk, kunnen wel degelijk grote stappen richting een gezondere samenleving worden gezet', stelt Luten.

'Plus van 4 procent maakt verschil'

Uit het SEO-rapport blijkt dat de consumptie van groenten en fruit met 4 procent omhooggaat. Dit wordt volgens GroentenFruit Huis in het onderzoek afgedaan alsof het niet veel voorstelt. Luten: 'De consumptie van groenten is de afgelopen jaren, behalve tijdens corona, niet zo hard gestegen. Bovendien halen we niet de aanbevolen hoeveelheden. Een extra 4 procent maakt dus wel degelijk verschil op populatieniveau. Gebaseerd op het huidige volumeniveau betekent dit 76 miljoen kilo extra groente- en fruitconsumptie.'

De voorgenomen maatregel van het kabinet ontketent discussies over welke producten onder groenten en fruit vallen. Groenten en fruit worden immers ook verkocht in allerlei bewerkte vormen, met soms een toevoeging van suiker of zout waardoor het eindproduct minder gezond wordt. GroentenFruit Huis pleit ervoor gebruik te maken van 'Global Product Classification' (GPC)-codes.

Internationale classificatie

De internationale GPC-classificatie voor verse groente- en fruitproducten is gebaseerd op de classificatie 'United Nations Standard Products and Services Code' (UNSPC) en Unece-kwaliteitsvoorschriften voor verse groente- en fruitproducten.

Deze internationale productclassificatie wordt wereldwijd veelvuldig gebruikt door retailers voor zowel food- als non-foodproducten. Dit betekent dat voor elk product een GPC-code beschikbaar is. 'Hierdoor kan goed worden gedefinieerd, door het btw-tarief te koppelen aan de bijbehorende GPC-code', beargumenteert Luten.

Verder zegt de GroentenFruit Huis-directeur dat Nederland kan leren van andere Europese landen die de afgelopen tijd het btw-tarief hebben verlaagd, zoals Spanje en Portugal. Het kabinet beraadt zich nog op de conclusies van SEO Economisch Onderzoek. Het liet eind maart weten nog voor de zomer met een reactie te willen komen.