Eline Vedder: 'Verplicht weiden of verbod op onthoornen kan zomaar'

Vedder loopt niet weg voor de grote uitdagingen waar de melkveehouderij in Nederland voor staat. Ze boog zich de afgelopen tijd over de invulling van het Convenant dierwaardige veehouderij. Het is een lastig dossier waar volgens haar behalve boerenbestuurders te weinig deskundigen vanuit de melkveehouderij bij betrokken zijn.

In het convenant maken we ook afspraken over verdienmodellen voor melkveehouders

Eline Vedder, bestuurslid LTO-vakgroep Melkveehouderij

'We hebben dit meerdere keren aangegeven bij het secretariaat van het convenant, maar er wordt weinig mee gedaan', zegt Vedder. Hierdoor kunnen er binnen het convenant ideaalplaatjes ontstaan die consequenties hebben voor het boerenbedrijf, meent ze.

Op 10 mei verlaat Vedder LTO. Namens het CDA neemt ze zitting in de Tweede Kamer.

Heeft u vertrouwen in een goede afloop voor de melkveehouderij?

'We zitten als onderhandelaar in een complex speelveld. We zijn afhankelijk van de samenstelling van de partijen die bij dit convenant betrokken zijn. Naast LTO, NAJK, Duurzame Zuivelketen en andere brancheorganisaties uit de veehouderij zijn de Dierenbescherming, Caring Farmers, het ministerie van LNV en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel erbij betrokken. Ook hebben we te maken met het amendement van de Partij voor de Dieren.'

Dit amendement moet zorgen dat gehouden dieren hun natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Wat betekent dit voor de melkveehouderij?

'Zoals het amendement er nu ligt, hangt dat af van de interpretatie van een rechter. Wellicht is de interpretatie bijvoorbeeld dat kalveren vanaf 1 januari 2024 niet meer mogen worden onthoornd, dat weidegang wordt verplicht en dat kalveren verplicht bij de koe blijven lopen na de geboorte. Ook is het mogelijk dat rundvee in de toekomst verplicht in een ander soort stal moet worden gehouden.'

Zijn deze scenario's realistisch?

'Het is niet ondenkbaar dat er rechtszaken worden aangespannen. Een rechter gaat na of een maatregel technisch en economisch uitvoerbaar is. Uitspraken kunnen onverwacht een bepaalde kant opgaan. Dat maakt het zorgelijk, want als boer raak je met het huidige amendement in een onzekere situatie.

'De wet van de Partij voor de Dieren is eind mei 2021 in de Eerste Kamer als hamerstuk behandeld en door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen. Een grote blunder. Dat erkent landbouwminister Piet Adema. Maar de wet ligt er en treedt per 1 januari 2024 in werking. Dat stemt mij niet optimistisch. Als sector proberen we duidelijkheid te krijgen door via een convenant een alternatief te bieden voor deze onduidelijk geformuleerde wetgeving.'

Hoe probeert LTO de maatregelen tegen te houden?

'We proberen het te repareren via het convenant dat half 2023 klaar moet zijn. We komen met praktische argumenten en oplossingen.

'Kijk bijvoorbeeld naar een thema zoals het houden van kalveren bij de koe. Als melkveesector doen we hier al jarenlang onderzoek naar. Er is geen land ter wereld waar het gangbaar is om kalveren bij de koe te houden. Alleen in Denemarken moeten melkveehouders sinds kort het kalf twaalf uur lang bij de koe houden. Maar dat staat mijlenver af van het droombeeld van sommige organisaties die willen dat kalveren drie maanden bij de koe blijven.'

Waarom is dat volgens u niet mogelijk?

'Het houden van kalveren bij de koe heeft gezondheidsvoordelen, maar ook gezondheidsnadelen. Dat blijkt ook uit het onlangs verschenen onderzoek van de publiek-private samenwerking 'Kansen voor het kalf in de keten'. Kalveren groeien harder, maar hebben meer last van diarree. Bovendien verongelukken kalveren vaker.

'Daarnaast staat in de zienswijze Dierwaardige Veehouderij van de Raad voor Dierenaangelegenheden dat toekomstige maatregelen geen nieuwe welzijnsproblemen mogen creëren.'

Kunt u een voorbeeld geven?

'Als het onthoornen van kalveren wordt verboden, kan dat leiden tot andere welzijnsproblemen. Runderen kunnen elkaar of de boer met de hoorns verwonden. Die conflicterende effecten zijn niet wenselijk. Zeker niet als je weet dat je dit met alternatieven kunt voorkomen, bijvoorbeeld door de sector de tijd te geven door via hoornloos fokken het onthoornen overbodig te maken.'

Waar hoopt LTO op?

'We willen in het convenant vastleggen dat maatregelen voor dierenwelzijn niet mogen conflicteren met diergezondheid en dat dierenwelzijn niet botst met thema's zoals stikstof, klimaat en de Kaderrichtlijn Water. Het is namelijk absoluut niet vanzelfsprekend dat een positieve maatregel voor dierenwelzijn ook positief is voor bijvoorbeeld klimaat of stikstof en andersom.'

Wordt er ook gekeken naar het economisch belang van melkveehouders?

'Jazeker, we maken we in het convenant ook afspraken over verdienmodellen voor boeren, subsidie voor investeringen en we zetten in op retail- en marktconcepten. Daarnaast vinden we dat via handelsverdragen en importbeperkingen producten die in het buitenland onder onze Nederlandse standaard worden geproduceerd geweerd zouden moeten worden.

'We hopen uiteraard dat we het convenant tot een goed einde kunnen brengen met de juiste balans tussen de maatregelen die we vragen van de boer en de voorwaarden aan markt en overheid waardoor dat ook mogelijk wordt gemaakt. Ook hopen we dat de Tweede Kamer voor dit convenant stemt.'