Extreme prijspieken op energiemarkt voorlopig achter de rug

De Europese gasvoorraden bevinden zich op een historisch hoog niveau. 'De verwachting is dat we eind maart uitkomen op een gasvoorraad tussen de 50 en 65 procent', licht Elzinga toe. Om de gasvoorraad op 1 november 2023 op het gewenste percentage van 90 procent te hebben, is volgens de energiespecialist nog zo'n 25 tot 35 miljard kuub gas nodig. 'Dat is relatief weinig als je je realiseert dat er afgelopen zomer 72,6 miljard kuub gas in de voorraden is gestopt. Dit zorgt ervoor dat de markt enigszins tot bedaren is gekomen.'

Niet alleen de gasmarkt bevindt zich in rustiger vaarwater, ook de elektriciteitsprijzen zijn de afgelopen maanden teruggezakt. 'Ook hier geldt dat de extreme prijspieken van september achter de rug zijn. De jaarcontracten trekken steeds verder naar elkaar toe. Ik verwacht dat die trend doorzet. Van krapte in de markt lijkt voorlopig namelijk geen sprake.' Elzinga voegt daaraan toe dat ook de uitbreiding van de importcapaciteit van liquefied natural gas (LNG) een rol speelt in de relatieve rust op de energiemarkten.

Rol van de zon blijft toenemen

Uit recente cijfers van Entrance blijkt dat aardgas vorig jaar nog altijd de grootste bijdrage leverde aan de Nederlandse stroomproductiemix (41,6 procent), gevolgd door zonkracht (13,3 procent) en kolen (10,9 procent). Al nam het aardgasverbruik wel stevig af, vooral in de glastuinbouw. 'De stroomproductie uit zon nam het afgelopen jaar op Europees niveau juist stevig toe. Elk land in Europa heeft een nieuw record neergezet op dat gebied', aldus Elzinga.

De energiespecialist verwacht dat ook deze trend de komende jaren doorzet. 'In het meest gunstige scenario is de verwachting dat de stroomproductie uit zon de komende vier jaar verdrievoudigt.' Elzinga verwacht dat Nederland in 2035 regelmatig te maken krijgt met een overschot aan energie uit zon en wind. 'Dat is iets waar we over na moeten denken. We kunnen dit deels oplossen door meer te exporteren, maar we moeten beseffen dat de landen om ons heen ook meer zon- en windenergie produceren.'

Onzekerheden over gasvraag

Volgens Elzinga is in de markt wel zichtbaar dat de elektriciteitsvraag steeds minder afhankelijk wordt van de prijs, in tegenstelling tot de gasmarkt. 'Dat heeft er grotendeels mee te maken dat er minder alternatieven zijn voor elektriciteit dan voor gas.' Boven de ontwikkelingen van de grasvraag staan nog grote vraagtekens. Zo kunnen elektrificatie en het gebruik van waterstof de vraag drukken. Ook het uitbouwen van wind-, zon- en kernenergie verlaagt de draaiuren van de gascentrales.

Tegelijkertijd is ook weinig zekerheid over de productiecijfers van gas, geeft Elzinga aan. 'Noorwegen heeft deze zomer veel onderhoud gepland en verder is onduidelijk of de Russische pijpleiding ooit weer wordt gebruikt. Maar wel is duidelijk dat dit jaar minder moeite hoeft te worden gedaan om de gasvoorraden te vullen. Deze zaken resulteren naar verwachting daarom niet in stresssituaties op de markt.'