Vaars bijt eigen speen van uier

'Ik kreeg een appje van een veehouder. Zijn vaars had pas gekalfd en begon aan haar spenen te likken en bijten', zegt Kooman. 'Uiteindelijk beet ze zelfs de punt van een speen af.'

Volgens de dierenarts kan dit meerdere oorzaken hebben. Denk aan schadelijke gifstoffen bij een infectie met de besmettelijke bacterie Staphylococcus aureus. Maar ook bij bevriezing of kou in strenge winters komt dit beeld voor. Verder kan een vaars geïrriteerde of beschadigde spenen krijgen door de kop van de tepelvoering of ernstig zucht – uieroedeem – met bloedcirculatieproblemen. De uierhuid of speenpunt kan zo aangedaan zijn waardoor ze afsterven.

Blaar

Bij ernstige zucht kan de bloedcirculatie zo verstoord zijn waardoor de speenhuid blauw wordt. Kooman: 'Dit kan overgaan in een blaar. De blaar barst en gaat irriteren.' Ook kan het oedeem in de uier zich uitbreiden naar de speen. De huid wordt dan dik en sterft af.

De vaars van de betreffende veehouder had waarschijnlijk last van een slechte doorbloeding en de kou.

Likken met ruwe tong

Een aangetaste speen kan het dier zodanig irriteren dat ze de speen er probeert af te likken met de ruwe tong. Dit kan zover gaan dat de speen eraf valt of het dier de speen er zelfs af bijt.

Vaarzen met ernstig uieroedeem zijn gevoelig voor deze aandoening. Zucht kan ontstaan door een te negatieve kation-anion balans, het eiwitrijk opstomen van de productie of te weinig beweging.

Dipmiddel

Maar ook het bedrijfsmanagement, de huisvesting, de koude wintermaanden en de voeding kunnen risicofactoren zijn. Kooman: 'Spenen met kloven en zwelling zijn gevoeliger. Hiervoor is een verzorgend dipmiddel aan te raden. Gebruik bijvoorbeeld een middel met glycerine of lanoline.'

Met de vaars van de melkveehouder gaat het nu goed. Het dier is behandeld met een pijnstiller en de gehavende speen is soepel gehouden met honingzalf. De vaars is uiteindelijk weer goed productief geworden met drie spenen. Kooman: 'De veehouder schafte een uiernet aan. Dit voorkomt dat de vaars verder gaat met likken en bijten. Dit net kun je tijdens het melken ook makkelijk losmaken.'