Toekomst varkenshouderij: consument voeden met vlees en data

Ruim driehonderd bezoekers kwamen dinsdag af op een seminar over toekomstgericht ondernemen in de varkenshouderij in het Brabantse Gemert. Dat werd gehouden ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van Voergroep Zuid.

Met een publieksvraag kreeg dagvoorzitter Marianne Zwagerman meteen helder dat de zaal gevuld was met optimistische mensen die werken in de varkenshouderij. Massaal stemden ze voor de stelling 'Mijn toekomst ziet er gunstig uit'.

Elkaar prikkelen

Algemeen directeur Ronald van de Ven van Voergroep Zuid is blij met zoveel positivisme. 'Als keten zullen we samen de toekomst moeten maken. We dienen in te spelen op veranderingen, elkaar prikkelen en het anders durven te gaan doen', stelt hij.

'Het ondernemen is niet makkelijk, zeker niet voor jonge varkenshouders. Daarom zijn we in juli gestart met het ontmoeten van 1.800 jonge boeren en boerinnen op ons Brokkenbal en rollen we opleidingsmodules voor hen uit in alle sectoren.'

Op de vraag 'Verandert er binnen tien jaar fundamenteel wat op uw bedrijf?' antwoorden veel aanwezigen ontkennend. Oftewel: de meerderheid verwacht dat ze over tien jaar nog hetzelfde doet als nu.

Stilzitten gaat niet

Deze uitslag baart expertpanellid Ronald Lotgerink, CEO van vleesverwerker Vion, zorgen. 'Stilzitten gaat echt niet. Varkenshouders hebben een toekomst als wij als varkensvleesketen samen het verschil kunnen maken voor de consument. Gaan voor schaalgrootte en produceren tegen een lage kostprijs of kiezen voor ketenproductie. Daar krijgen we echt geen tien jaar meer voor.'

Dat de mondiale vleesconsumptie de komende decennia nog stijgt, is voor Lotgerink een gegeven. In Noordwest-Europa daalt het eten van vlees de komende jaren met 10 tot 15 procent. Ook het aantal varkens en runderen in de Europese Unie zal volgens hem met die percentages dalen.

Kostprijsprobleem

'Daarnaast worden de kostprijsverschillen met wereldspelers de Verenigde Staten (VS) en Brazilië alleen maar groter', verwacht de CEO van Vion. 'Het kostprijsprobleem in de EU dwingt ook ons als beste exportland ter wereld tot het maken van keuzes.'

Produceren voor 10 tot 20 cent boven de kostprijs voor varkens in de VS is richtinggevend voor varkenshouders om internationaal de concurrentie aan te kunnen gaan.

'Op de verschillende exportmarkten kunnen we de hogere kwaliteit van varkensvleesproducten uit Nederland tot waarde brengen. Ondanks dat kostprijsverschil kunnen we dan toch concurreren. Varkenshouders in Nederland en Denemarken zijn de wereldtop', stelt Lotgerink.

Vleesconsumptie daalt

Directeur Ronald Poos van Meat Friends ziet de markt voor het verwaarden van vlees in Nederland veranderen. 'De vleesconsumptie daalt jaarlijks met 3 procent en de vegamarkt blijft op 4 tot 5 procent van het marktaandeel hangen', zegt hij.

'Met het 'Varken op z'n Best'-concept bedienen we de Nederlandse retailers en nemen we ze mee op onze gezamenlijke reis om ook voor lange termijn afspraken in deze productieketen te maken. Verbinden aan retailers is broodnodig om bij de consument te komen. Een sterke troef van het varken is circulariteit en duurzaamheid waaronder een lage CO2-footprint.'

Huiverig voor verbinding

De bezoekers aan het seminar lopen duidelijk niet warm voor de suggestie van Poos om aan tafel te gaan met retailers. Ervaringen met het continu aanscherpen van concepteisen maakt hen daar huiverig voor. Spelregels veranderen kan, maar dan moet er wel voor betaald worden en er meer zekerheid zijn voor een langere periode. 'Retailers voelen ook steeds meer druk vanuit de maatschappij om die kant op te bewegen', constateert Poos.

Gegevens met de varkens meeleveren en data in de keten uitwisselen bieden kansen om samen de faalkosten te verwijderen en efficiënter te produceren. 'Een productieketen kun je 20 procent efficiënter maken', stelt Lotgerink. '8 procent komt uit de conceptwaarde en 12 procent door de keten efficiënter te maken. Daarbij gaan datastromen ons absoluut vooruithelpen.'

Consument informeren

Hier haakt varkenshouder en oprichter van de 25 jaar geleden opgerichte Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV) Hans Verhoeven meteen op aan. 'Chinese vrouwelijke consumenten willen nu al weten of de varkenspootjes die ze kopen in de drek hebben gestaan of niet. Vlees informatie meegeven moet dus nu al gebeuren', stelt hij.

'Omdat wij alles van onze KDV-deelnemers weten, kunnen we in de keten en op onze varkensbedrijven sturen en verbeteren op basis van big data. Alles draait om het in de hand houden van de kostprijs en daarbij is diergezondheid cruciaal.'