LTO: stikstofbeleid steeds meer onrealistische kaalslag

Ondanks enige bijstelling op de gelekte plannen zijn de stikstofdoelen die minister Christianne van der Wal vrijdag presenteerde onrealistisch, concludeert LTO-voorzitter Sjaak van der Tak. De 'perspectiefbrief' van landbouwminister Henk Staghouwer verdient nadere bestudering, hoewel naast enige positieve handvatten ook deze vooral benadrukt wat er allemaal niet meer kan.

De topdown-zonering en eendimensionale KDW-systematiek zijn fnuikend voor een haalbare oplossing, stelt de belangenbehartiger die hoopt op stevige bijsturing vanuit de provinciale overheden.

'De voorstellen van het kabinet betekenen een onrealistische kaalslag. Van het platteland, van de boeren en tuinders, maar ook van de natuur. Ondanks enkele empathische woorden zien we vooral dictaten van bovenaf, tegen de afspraken in het regeerakkoord in. Dat gaat niet werken', zegt Van der Tak.

Onwerkbaar moeras

'Het kabinet beroept zich op berekeningen en loopt vast in een juridisch moeras van onwerkbare normen. De verantwoordelijkheid wordt in de schoenen van de provincies geschoven. De impasse die hierdoor ontstaat, helpt de natuur bovendien niet, Dat is zo jammer, zeker omdat er breed gedragen, realistische voorstellen door boeren-, natuur- en ondernemersorganisaties zijn gedaan. Met ruimte voor nuance, innovatie en een democratisch proces van onderop. Als dit de route van het kabinet blijft, dan voelen boeren en tuinders weinig hoop.'

Nederland heeft zich gecommitteerd aan Europese regels wat betreft de 'staat van instandhouding' van de natuur, stelt LTO. Die zijn doorvertaald naar normen van stikstofneerslag die per hexagoon van 100 vierkante meter worden berekend. Deze kritische depositiewaarden (KDW) worden als absolute waarheid gehanteerd in het Nederlandse beleid. Nederland is het enige land dat dit doet en dat blokkeert volgens de boerenorganisatie elke nuance.

Alle economische sectoren zijn daarmee in een juridisch moeras terechtgekomen en het draagvlak voor natuurbeleid verdwijnt. Wat LTO betreft moet beleid plaatsvinden op basis van beter meten: van stikstofuitstoot en neerslag, maar ook van de staat van de natuur.

Economische toekomstperspectief

De Rijksoverheid heeft veel verantwoordelijkheid naar de provincies gedelegeerd, onder meer wat betreft natuur- en omgevingsbeleid. Om tot economisch toekomstperspectief en verbetering van de natuur te komen, is een aanpak per gebied, van onderop, de enige juiste route.

Tegen het regeerakkoord in presenteert het kabinet nu echter een top-down zonering, waarmee lokaal tot wel 70 procent reductie wordt opgelegd. De nieuw ingetekende transitiegebieden lijken bovendien niet gebaseerd op de Natura2000-gebieden, waarmee volgens LTO dus nog een nieuwe laag van problemen wordt gecreëerd.

'Wij vinden het begrijpelijk dat provincies en gebiedsprocessen centraal worden gesteld. Zij zitten dichter op het gebied en hebben dus een realistischer beeld. Met de aanpak van het kabinet mogen ze echter enkel nog wat binnen de lijntjes inkleuren. Het draagvlak van degenen die het straks moeten gaan 'doen', de boeren en tuinders, maar ook andere economische sectoren, wordt daarmee verkwanseld.'

Ministerie van sanering

Boeren-, natuur- en ondernemersorganisaties hebben voorstellen gedaan waarmee de stikstofreductie wordt versneld door een combinatie van innovatie (van stalsystemen en managementmaatregelen tot extensivering), vrijwillig verplaatsen of vrijwillig stoppen en agrarisch natuurbeheer in een gebiedsgerichte aanpak. De ruimte voor innovatie is in de plannen van de beide ministers echter zeer beperkt, concludeert LTO.

De hoop op enig realiteitsbesef is volgens LTO nu gelegen bij provinciebesturen. 'Zij worden samen met boeren in deze onmogelijke positie gemanoeuvreerd. Wij roepen provincies op tot bijsturing op deze onmogelijke Haagse dictaten. LTO zelf trekt op dit moment een streep voor het Rijk: hier kunnen we zo niet aan meewerken.'