'Greenflation zet groene transitie op scherp'

'€ffe naar beneden', kopte vorige week maandag een supermarkt in een reclamefolder. Zoals 33 procent korting op broccoli. Want bij de kassa voelen consumenten pijn in hun portemonnee: duurdere boodschappen. Die komen boven op gestegen kosten voor energie en diensten. Gemiddeld kwam de inflatie in de Europese Unie in januari uit op 5,1 procent, in Nederland zelfs op 7,6 procent. Ongekend na dertig jaar stabiliteit. Dit raakt iedereen, maar vooral zij die kwetsbaar zijn. Het vergroot de verschillen. De supermarkten merken dit als eerste en voeren een prijzenoorlog.

De grote vraag is nu hoelang de hoge inflatie aanhoudt. De Europese Centrale Bank (ECB) probeert de rust te bewaren, want rente verhogen leidt tot nog meer instabiliteit en onvrede. Eurolanden met hoge overheidsschulden zoals Italië kunnen dan in de problemen komen. Dus de ECB wacht af en hoopt dat de inflatie in één tot twee jaar weer richting 2 procent gaat. Dat zou kunnen als de inflatie alleen wordt veroorzaakt door stijgende energie- en grondstofprijzen. Maar er heerst schaarste op de arbeidsmarkt en dus gaan lonen stijgen. Bovendien beperken de hogere kosten de land- en tuinbouwproductie zolang afnemers niet de beurs trekken.

Zover is het kennelijk nog niet, als je kijkt naar recente botsingen tussen supermarkten en voedingsbedrijven. Nestlé leverde even niet aan Albert Heijn. De Duitse supermarktketen Edeka haalde producten van PepsiCo uit de rekken. Jumbo had ruzie met Kellogg's. En dat is alleen het topje van de ijsberg. Bedrijven worden ook beschuldigd van speculatie. Maar het is een illusie te denken dat de inflatie uiteindelijk ook niet naar de consument komt, ondanks alle maandagaanbiedingen. En er komt nog meer aan.

De Europese Green Deal gaat zorgen voor stijgende productiekosten. Een modelstudie van de Europese boer-tot-bordplannen door Wageningen University & Research becijfert prijsstijgingen voor graan, suiker en mais. Als de 25 procent biologisch wordt gehaald, zou het zich vertalen in 10 procent minder productie en gemiddeld 13 procent hogere prijzen. Green Deal vertaalt zich dan in 'Greenflation'. Dat ondermijnt het draagvlak voor de groene transitie. Het halen van duurzaamheidsdoelen, dus klimaat en biodiversiteit, komt dan in gevaar.

De Europese Commissie probeert dat te neutraliseren met een sociaal fonds en door te praten over een 'eerlijke transitie' en 'leave nobody behind', maar de werkelijke test komt eraan.

Duurzaamheid en economie: de worsteling is nog maar net begonnen.