Opschorting landbouwsubsidies dreigt voor Polen

Het Constitutionele Hof van Polen bepaalde donderdag dat Pools recht voor Europees recht gaat. Het zegt dat sommige uitspraken van de EU-rechtbanken in strijd zijn met de Poolse grondwet. Het hof deed de uitspraak op verzoek van de Poolse premier Mateusz Morawiecki.

Zijn conservatieve regeringspartij PiS (Recht en Rechtvaardigheid) verwerpt Europese invloed op het Poolse rechtssysteem. Brussel heeft kritiek op een recente reorganisatie van de rechterlijke macht, die weer onder politieke aansturing komt.

Homovrije zones

Ook in de eerdere kwestie van 'homovrije zones' in Polen heeft de Europese Commissie al geweigerd Europese subsidies uit te keren, waarop de Polen hun verklaringen introkken. Over de niet-onafhankelijke rechters hebben de Europese Commissie en het Europees Parlement al duidelijk gemaakt dat nu ook de stopzetting van tientallen miljarden euro's reguliere subsidie aan de orde is.

Directe betalingen uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) zijn op het Poolse platteland van cruciaal belang. Ongeveer een derde van het inkomen van Poolse boeren is afkomstig uit directe betalingen. Polen is de grootste netto-ontvanger van EU-gelden.

Basis Europese Unie

De uitspraak over Pools versus Europees recht is volgens deskundigen 'een bom onder het Europese recht'. GroenLinks-Europarlementariër Tineke Strik wees erop dat het primaat van het Europees recht de basis is waarop de Europese Unie is gebouwd.

'De Poolse regering kan niet verwachten dat het kan blijven profiteren van de voordelen van de Europese samenwerking als ze de Europese rechtsorde in twijfel trekt', aldus Strik. 'De Europese Commissie moet al het mogelijke doen om Europese subsidies aan het land te blokkeren.'

De andere 26 EU-landen hebben de mogelijkheid om Poolse ministers het stemrecht in de Europese Raad te ontnemen via een inbreukprocedure. Dat komt mogelijk al eind deze maand op een EU-ministersvergadering ter sprake.