Analyse: gebutste coalitie maakt kans op tweede ronde

Het huidige demissionaire kabinet maakt kans op een doorstart. In de peilingen staat de coalitie tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie op een nipte meerderheid. Mocht Rutte III op herhaling gaan dan zijn harde afspraken over een landbouwagenda noodzakelijk om te voorkomen dat de progressieve koers van D66 op dit onderwerp opnieuw voor irritatie zorgt tussen de coalitiefracties.

Analyse%3A+gebutste+coalitie+maakt+kans+op+tweede+ronde
© Tony Tati

Het kabinet-Rutte III ging voortvarend van start met een op kringloop gerichte landbouwagenda. Het voorstel uit de koker van D66-Kamerlid Tjeerd de Groot kreeg, ondanks wat voorbehoud, steun van de coalitiepartners.

Met zijn kringloopsucces was de groene ambitie van De Groot echter nog niet gestild. Zijn 'halvering van de veestapel' zorgde niet alleen bij de boeren voor een opstand, ook CDA, VVD en ChristenUnie (CU) waren 'not amused'. Het 'geef ze één vinger en ze nemen de hele hand'-principe ging hier wel op.

De landbouwagenda van Volt spreekt hele coalitie aan

Halveringsuitspraak 'politieke klassieker'

Het is opgevallen dat zowel Carla Dik-Faber (CU) als Helma Lodders (VVD) dat moment recent aanhaalde tijdens een interview met Nieuwe Oogst. Daarin blikten zij terug op hun landbouwwoordvoerderschap in de Tweede Kamer. Ook SP'er frank Futselaar deed dat. Hij noemde de halveringsuitspraak een 'politieke klassieker'.

De wrijving die De groot veroorzaakte tussen de landbouwwoordvoerders is nooit meer verdwenen. Temeer omdat hij nooit op zijn schreden terugkeerde of zijn doelstelling afzwakte. Integendeel, te pas en te onpas herhaalde hij die uitspraak in de media.

Kapotgemaakt

Onlangs werd nogmaals duidelijk hoezeer de verhoudingen tussen de landbouwwoordvoerders van de coalitiepartijen zijn verzuurd. Tijdens een landbouwdebat georganiseerd door Wageningen University & Research en dagblad De Gelderlander kwam de halvering weer op tafel. Jaco Geurts (CDA) reageerde fel: 'Dat heeft echt wel iets kapotgemaakt bij mij.' Aspirant-Kamerlid Jan Klink (VVD) noemde het de reden van zijn kandidaatstelling.

Ook tijdens dat debat volharde De Groot in zijn standpunt. De boerenprotesten die volgden, waren niet zijn schuld. 'Ik heb iets losgemaakt wat er al was. Onze boeren zitten vast in het huidige systeem.' CU-kandidaat Nico Drost zei dat er vanuit zijn partij met 'leedwezen' naar de halveringsuitspraken is gekeken. 'We moeten boeren perspectief geven voor de lange termijn. Dat is in dat debat niet gelukt.'

Nu het demissionaire kabinet in de peilingen naar een potentiële tweede ronde schuift, speelt de vraag of het mogelijk is dat de deuken die de coalitie in het landbouwdossier opliep zijn te repareren. De voortekenen zijn niet goed. De demissionaire status van het kabinet zorgt ervoor dat er bij stemmingen in de Tweede Kamer geen sprake meer is van coalitieafspraken. Het is ieder voor zich.

Half februari brachten D66 en PvdA een motie in stemming waarin wordt opgeroepen om voor de formatie van een nieuw kabinet een afbouwscenario voor de intensieve veehouderij op te stellen. De motie haalde het niet, mede omdat de PVV tegen is. Van de regeringspartijen stemde alleen D66 voor.

Het tekent de solistische houding van de democraten in het landbouwdossier. CDA en VVD zullen voor een nieuw kabinet dergelijke verrassingen willen uitsluiten. Daarvoor is het landbouwdossier te complex, ligt het te gevoelig in de maatschappij en zijn er te grote bedragen mee gemoeid.

© Tony Tati

CU heeft haar eigen voorwaarden om mee te doen aan een nieuwe coalitie. Partijleider Gert-Jan Segers wil minder strikte afspraken vooraf, laat hij in de verschillende debatten weten. Hij is voorstander van een hervormingsagenda op hoofdlijnen voor verschillende maatschappelijke problemen, waaronder de landbouw. Een warme sanering van de veehouderij kan daarbij de uitkomst van beleid zijn. 'Wij zullen nooit zeggen: gij zult halveren', aldus Segers. CU wil steun voor innovatie en boeren die het extensieve pad inslaan.

Haarlemmerolie

Een vijfde partij die wellicht kan dienen als versterking van de coalitie VVD-CDA-D66-CU en tevens kan fungeren als haarlemmerolie om de ontstane butsen uit te poetsen, is Volt. Deze nieuwkomer doet het verrassend goed in de peilingen, waar de partij schommelt tussen de 1 en 3 zetels. Met de landbouwagenda van de pro-Europese partij kan de hele coalitie wel uit de voeten.

Volt wil ook naar een natuurinclusieve landbouw toe, die via de nieuwe technologie in 2040 klimaatneutraal moet zijn. Tien jaar eerder dan het klimaatakkoord van Parijs vraagt. Daarnaast moeten boeren meeprofiteren van de strategische waarde van Nederlandse landbouwkennis. Afspraken moeten Europees worden gemaakt.

Volt is niet uitgesproken links of rechts. Daarmee zou het voor de landbouw minder bezwaarlijk zijn als deze partij aanhaakt dan als GroenLinks dit zou doen.

Plattelandsdebat terugkijken

Acht kandidaat-Kamerleden voerden donderdagavond 11 maart een messcherp debat op het boerenerf. #hetplattelandkiest was trending topic op sociale media. Bekijk het debat dat werd georganiseerd door LTO en Nieuwe Oogst hier terug.

Bekijk meer over:

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer