Wratziekte bij Stadskanaal voor telers 'spannend en zorgelijk'

LTO, NAV en TBM werd gevraagd om een lijst met prioritaire rassen op te stellen voor medio januari, zodat een allereerste screening kan plaatsvinden voordat de teelt van 2021 begint. De experimentele toets heeft tot nu toe geen resultaat opgeleverd. Over mogelijke resistenties komt voor de start van pootseizoen 2021 geen informatie beschikbaar.

LTO-akkerbouwbestuurder Dirk Jan Beuling uit Eerste Exloërmond noemt de situatie spannend en zorgelijk. 'Er is nog veel onbekend. Wat kun je als teler doen om schade te voorkomen? Er is nog niets bekend over de vatbaarheid van zetmeelaardappelrassen. Als de wratziekte op een perceel wordt geconstateerd, krijg je als teler te maken met een teeltverbod van twintig jaar.'

Juiste rassen kiezen

In de loop van dit jaar wordt de fysio van de wratziekte bekend. Vanaf november wordt de vatbaarheid van rassen in een officiële toets bepaald. Resultaten hiervan worden rond 1 februari 2022 verwacht. Voor de aangrenzende percelen zou dus voor teelt 2022 dus wel informatie beschikbaar moeten zijn om de juiste rassen te kunnen kiezen.

Beuling: 'Goede rassenkeuze is de eerste stap die telers volgend jaar moeten zetten. Met een plan van aanpak willen we verdere verspreiding van de wratziekte voorkomen. Brede bedrijfshygiëne is in deze situatie erg belangrijk. Kijk onder andere naar de herkomst van het pootgoed, zorg voor schone machines en probeer verstuiving van grond te voorkomen en wees voorzichtig met tarra- en zeefgrond.'

Festien, BMC en Supporter

De wratziekte bij Stadskanaal is door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vastgesteld op aardappelen afkomstig van twee percelen. De NVWA heeft op de getroffen percelen een teeltverbod opgelegd. De wrattenvondsten konden worden gerelateerd aan drie rassen: Festien, BMC en Supporter.

Het onderzoek wijst uit dat het mogelijk om een isolaat gaat dat een voor Nederland nieuwe afstamming kent. Onderzocht wordt of het gaat om een bekende of een nieuwe variant (fysio) van wratziekte. Dit onderzoek vergt tijd. Zoveel mogelijk sporen worden verzameld om de resistentie in het rassenpakket te kunnen bepalen, vooral als het om een nieuw fysio zou blijken te gaan.

Zonder de ernst van de situatie te willen bagatelliseren, werd wel vastgesteld dat de survey die de NVWA uitvoerde in een straal van 5 kilometer rond de getroffen percelen, geen andere vondsten van wratziekte opleverde. Dat betekent evenwel niet dat met zekerheid is te zeggen dat de schimmelziekte alleen voorkomt op de twee gelokaliseerde percelen. Wratziekte is een quarantaineorganisme en sporen kunnen wel tot veertig jaar overleven in de grond om toch vervolgens weer wratten te veroorzaken op een gevoelig aardappelras.

Resistentieniveau

Een vervolgstap is om bestaande aardappelrassen – zetmeel- en consumptieaardappelen – die van belang zijn, te toetsen op hun resistentieniveau tegen de verzamelde sporen uit het gebied van deze nieuwe vondst van wratziekte. De NVWA zal daar het inoculum voor beschikbaar stellen.

Stichting TBM, NAV en LTO-werkgroep Zetmeelaardappelen vragen erfbetreders om telers te informeren over de stand van zaken. Er wordt spoed gemaakt om de veelgebruikte rassen in het gebied te toetsen op hun resistentie tegen de gevonden wratziektevariant. Er zijn bovendien aanwijzingen dat resistentie tegen fysio 2 en fysio 6 niet helemaal hetzelfde is. Witte vlekken in de resistentietabel moeten worden ingevuld.

Bedrijfshygiëne

Verder is het van belang om verspreiding van sporen te voorkomen. Het spreekt voor zich dat pootgoed daar een belangrijke rol in speelt. Bedrijfshygiëne en rest- en zeefgrond zijn van belang. Inundatie van die grond werkt goed tegen AM en M. chitwoodi/fallax, maar heeft voor zover bekend geen effect op wratziekte. Het voorkomen van verstuiven van percelen is wel een belangrijke factor om verspreiding te voorkomen.

Met het oog op de recente ontwikkeling wordt nagedacht over een plan van aanpak om verdere verspreiding te voorkomen en de kennis over wratziekte te actualiseren en te versterken.