ZLTO: 'Fabulous Farmers vult gereedschapskist'

De druk op het behoud van natuurlijke hulpbronnen die nodig zijn voor een goede en volhoudbare landbouwpraktijk is toegenomen. Via het Interreg-project FAB werkt ZLTO met boeren en tuinders aan het nemen van maatregelen voor een goede bodemvruchtbaarheid en waterkwaliteit en het stimuleren van biodiversiteit.

Naast boeren en tuinders in Zuidwest-Nederland, zijn ook agrarisch ondernemers in België, Engeland en Frankrijk met het project aan de slag gegaan. Dit moet uiteindelijk leiden tot vermindering van het gebruik van natuurlijke en materiële hulpbronnen als meststoffen, antibiotica, pesticiden en machines. Daardoor neemt de emissie van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater af.

Bankerfields met facelia

De te nemen maatregelen zijn ingebed op bedrijfs- en regioniveau en worden integraal opgepakt. 'Denk daarbij aan natuurlijke plaagbestrijding, verbeterde bodem- en waterkwaliteit en bestuiving', zegt ZLTO-projectleider Wico Dieleman. 'Concreet gaan we aan de slag met vernieuwde vormen van akkerranden, zoals bankerfields met facelia, grondbewerking bij groenbemesters en strokenteelt.'

Bij zes pilotbedrijven worden maatregelen in de praktijk getoetst. Dieleman: 'Er wordt bij elk bedrijf een aantal van de tien FAB-maatregelen uitgevoerd. Bij die bedrijven zijn bijeenkomsten georganiseerd, zij het beperkt vanwege corona. Zo kunnen collega-boeren en -tuinders met eigen ogen zien welke maatregelen zijn genomen en wat de effecten zijn.'

Bodem is de basis

Bij dit alles is de bodem de basis. En de basis moet goed zijn, weet ZLTO-bestuurder en akkerbouwer Joris Baecke als geen ander. 'Het draait allemaal om weerbaarheid. Met een weerbare bodem teel je weerbaardere gewassen die beter bestand zijn tegen ziekten en plagen. We moeten toe naar geïntegreerde teelten waarbij we minder afhankelijk zijn van hulpmiddelen.'

Functionele agrobiodiversiteit zal volgens Baecke door verschillende ontwikkelingen steeds belangrijker worden. 'Denk aan de eisen van onze afnemers, de druk op het middelenpakket en het gebrek aan geschikte alternatieven.'

Het project sluit ook aan bij de LTO-visie om in 2030 emissieloos en residuvrij te telen. Een project als FAB is volgens Baecke dan ook zeer welkom. 'Nieuwe kennis vergaren en toetsen is een must. Je kunt ook koppelingen maken tussen natuurlijke plaagbestrijding en GLB-regelingen. Dit zijn ontwikkelingen die we als ZLTO nauwgezet volgen.'

Niet blindstaren

Baecke wil zich daarentegen niet blindstaren op deze werkwijze. 'Het voordeel van het toetsen van maatregelen in de praktijk is dat je dan met eigen ogen kunt zien of iets werkt of juist niet. Het kan ook zijn dat sommige ingrepen met natuurlijke plaagbestrijding iets te optimistisch worden voorgesteld.'

De praktijk is soms erg weerbarstig, stelt Baecke. 'Maar ook dat is goed om te weten. Een project als dit is in mijn ogen dan ook altijd succesvol. Het is een zoektocht. Dit soort trajecten zijn nodig om de gereedschapskist van boeren en tuinders verder te vullen.'

Het project loopt tot eind 2022 en heeft 2023 nog achter de hand als blessuretijd. 'We willen de komende jaren minimaal acht op maat gemaakte FAB-oplossingen testen en demonstreren', schetst Dieleman het wedstrijdplan. 'Er is al veel onderzoek gedaan naar succesvolle FAB-maatregelen. Het gaat er nu om dat we deze losse elementen aan elkaar koppelen om de kracht van de natuur nog beter te benutten.'