Overlegorgaan: 'Wijziging geborgde zetels voor waterschapsverkiezingen onmogelijk'

Het overlegorgaan hield op verzoek van minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat van juni tot en met december 2020 een brede consultatie over de geborgde zetels in waterschapsbesturen. Aanleiding daarvoor was rapport 'Geborgd gewogen - Advies over de geborgde zetels in waterschapsbesturen' van commissie-Boelhouwer. Die pleitte daarin voor afschaffing van de geborgde zetels.

De uitkomst werd besproken met de waterschappen, departementen en andere belanghebbende partijen, maar ook het stelsel van geborgde zetels. Die inbreng leidde tot het rapport 'De stem van het water – perspectieven uit een brede consultatie over geborgde zetels in waterschapsbesturen'.

Twee perspectieven

Uit het OFL-rapport blijkt dat in de discussie over het bestuursstelsel van het waterschap twee perspectieven tegenover elkaar staan. De voorstanders van een volledig rechtstreeks gekozen waterschapsbestuur en de voorstanders van het borgen van de specifieke waterschapsbelangen. 'Vanuit een verschillende startpositie, gelegen in het beeld van de opgaven en positie van het waterschap, leiden beide perspectieven tot een intern consistente lijn.'

Het OFL-rapport concludeert dat het van belang is niet alleen de discussie over de bestuursordening te kennen, die in het rapport Boelhouwer en in dit OFL-rapport naar voren komt. 'Deze is immers gestoeld in een taakopvatting van het waterschap, waar een politieke keuze over gemaakt moet worden.'

Taak van het waterschap

Het is daarentegen van wezenlijk belang om ook de taak van het waterschap en de context van de institutionele ordening (de relatie met bijvoorbeeld gemeenten en provincies) te betrekken bij een discussie over de bestuursordening. Deze drie aspecten zijn communicerende vaten en zullen in samenhang beschouwd moeten worden.

'Met deze rapportage en het rapport van commissie-Boelhouwer is nu de gevraagde beslisinformatie beschikbaar om in 2021 afwegingen te kunnen maken over eventuele wijzigingen van het stelsel', meldt de minister in haar aanbiedingsbrief.

Besluitvorming

'De opdracht aan OFL was niet om een standpunt te destilleren uit de consultatie, maar op het zo breed mogelijk ophalen van alle geluiden die er in de maatschappij leven over de geborgde zetels', stelt LTO Nederland-adviseur Wubbo de Raad. 'Dat is op zich wel jammer. Want daarmee komt de besluitvorming geheel te liggen bij de (algemene) democratie, die juist zo anders is dan de functionele belangendemocratie, zoals waterschappen zijn.'

Gelukkig krijgt de politiek volgens hem met dit rapport voldoende informatie om een beslissing te nemen. 'Hopelijk stelt men zich daar ook de vraag: 'wat gaat er nu fout en welk probleem lossen we op als de geborgde zetels worden opgeheven? '

Uitgangspunten

LTO vindt het goed dat het OFL aandacht besteedt aan de uitgangspunten (fundament) waarop het waterschap is gestoeld en vastgelegd in de Waterschapswet. 'Met daarbij ook aandacht voor de rol van vooral provincie en gemeente.'

Tenslotte onderschrijft de land- en tuinbouworganisatie dat de actuele vraagstukken al enige decennia complexer en strategischer van aard zijn. 'Maar de waterschappen zijn nog steeds prima in om daar in gezamenlijkheid passende antwoorden op te geven. Daarom blijft LTO Nederland voorstander van het handhaven van de geborgde zetels.'