SFYN-directeur: 'We kunnen niet tegenover elkaar blijven staan'

Opvolgers en zij-instromers worden veel kansen ontnomen om een gezond agrarisch bedrijf te runnen. Daarom moet het landbouwbeleid op de schop. We moeten naar een langetermijnvisie, naar een stip op de horizon, naar een duurzamer verdienmodel. Voor deze verandering is het van groot belang dat we niet tegenover elkaar blijven staan, betoogt directeur Lianne de Bie van Slow Food Youth Network Nederland (SFYN). 'Respect voor elkaar krijgen is ontzettend belangrijk om vooruit te komen. Daar moeten we hard aan trekken.'

SFYN%2Ddirecteur%3A+%27We+kunnen+niet+tegenover+elkaar+blijven+staan%27
© ©Studio Kastermans/Danielle van

Het interview vindt plaats op het terras van restaurant Meneer Vink in Utrecht, bekend terrein voor Lianne de Bie. Het restaurant aan de rand van de Domstad werkt met boeren en andere producenten uit de omgeving.

Een varkenshouder en vegan activist kijken heel anders naar de wereld. Maar door zich kwetsbaar op te stellen, kunnen ze wel met elkaar praten

Lianne de Bie, directeur Slow Food Youth Network

Voor De Bie was de horecalocatie aan het begin van de coronacrisis de thuishaven voor de campagne Support Your Locals. Ze was initiatiefnemer van de actie in Utrecht. Samen met anderen verkocht ze vierduizend streekpakketten om de producenten te ondersteunen. 'Het zou toch doodzonde zijn als lokale producenten verdwijnen.'


U werkte bij een aannemer in de constructieve waterbouw. Hoe bent u in aanraking gekomen met landbouw en voedsel?

'Ik heb altijd al een grote interesse voor landbouw en het voedselsysteem. Ik ben opgegroeid in een agrarische familie en grapte vroeger dat ik later met een boer wilde trouwen. Sinds een tijdje woon ik het centrum van Utrecht, maar ik verlang weer naar mijn roots, het platteland in Zuidoost-Utrecht.

'Het gemeenschapsgevoel op een boerenbedrijf spreekt mij enorm aan. Ik ken het als een plek die mensen samenbrengt en waar altijd leven is.

'Mijn ouders zijn opgegroeid op een boerderij. De broer van mijn moeder runt een akkerbouwbedrijf in de Flevopolder. En de broer van mijn vader is varkenshouder in Langbroek. Met hem voer ik pittige discussies over de land- en tuinbouw.

'Tijdens mijn afstuderen is de interesse voor de landbouw nog meer aangewakkerd. Ik deed namens Acacia Water onderzoek naar de verzilting in Noord-Nederland. Voor het veldwerk ging ik met een suikerbietenteler naar zijn percelen. Hij gaf aan dat in een heel droog jaar de oogst niet mislukte, maar er juist meer suiker in de biet kwam dat de opbrengst verhoogde. Dat sprak mij aan. Hoe kan ik er aan bijdragen dat boeren hun opbrengst kunnen verhogen door beter te werken met de lokale omstandigheden?'

Bij LTO Noord ging u vorig jaar aan de slag voor jonge boeren.

'Nadat ik ontslag had genomen bij de aannemer wilde ik bijdragen aan een duurzamer en eerlijker voedselsysteem. Het voelde niet goed om indirect voor oliemaatschappijen te werken. Toen ik een vacature voorbij zag komen voor een bestuurdersfunctie voor LTO Noord regio Utrecht heb ik gesolliciteerd.

'Een brutale actie en wellicht ook wat naïef. Ik onderschatte de inhoud van de functie. Ik ben uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, maar degene die ze zochten was ik niet.

'Nadien vroegen ze mij voor het opzetten van een jongerenprogramma voor LTO Noord West. Hoe kun je jongeren betrekken bij LTO Noord? Dat is heel lastig, jongeren hebben weinig met belangenbehartiging en zien het nut er niet van in. En het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt is er natuurlijk ook. Maar het was superleuk om te doen en te leren over wat er speelt onder jonge boeren.'


U was net directeur van SFYN toen de stikstofdiscussie losbarstte. Hoe kijkt u naar de actievoerende boeren?

'Ik snap heel goed dat het wringt. De manier waarop ze in het systeem van macht en geld zijn terechtgekomen is heel vervelend. De tendens was altijd ga maar meer produceren. Dat werd ook door banken en belangenbehartigers verkondigd. Zie daar dan maar uit te komen. Dat is voor een enkeling weggelegd, maar voor het gros van de boeren niet.'

'Ik voel me nog altijd superverbonden met Langbroek waar ik ben opgegroeid. Dat geldt ook voor boeren. Generaties lang boeren zij op dezelfde boerderij, op dezelfde plek. En dan is het bloedzonde dat hun zoon of dochter het vanwege het ontbreken van een duurzaam verdienmodel niet meer kan overnemen. Dan raak je gefrustreerd.

'Aan de andere kant vind ik het heel pijnlijk om te zien dat partijen inmiddels al bijna een jaar tegenover elkaar staan. Veel mensen gaan er hard in. Wanneer de discussie zo verhardt, is er geen ruimte meer voor gesprek.'


Dat gesprek met elkaar aangaan lukt bij SFYN wel?

'Wij zoeken bij Slow Food Youth Network erg de verbinding op. Onze vierhonderd leden zijn chef-koks, boeren, mensen van het WNF, Unilever, jagers, zo verschillend dat ze niet in een mal zijn te gieten.

'De leden zijn het vaak grondig met elkaar oneens, een Noord-Brabantse varkenshouder en een vegan activist uit Amsterdam kijken heel anders naar de wereld. Maar door zich kwetsbaar op te stellen en samen een biertje te drinken, kunnen ze wel met elkaar praten. Dat zorgt voor meer respect voor elkaar, ze vervallen minder snel in een welles-nietes-discussie. Dat durven mensen in het grote debat niet zo. Als zij zich kwetsbaar opstellen, worden ze afgemaakt.

'Respect voor elkaar krijgen is ontzettend belangrijk om vooruit te komen. We moeten daar hard aan trekken, maar ik ben er trots op dat dat lukt.'




Hebben jullie voldoende aansluiting met andere boeren? SFYN wordt vanuit de agrarische hoek nog wel eens omschreven als elitaire bubbel.

'Dat beeld is deels terecht. Daar moeten we uit zien te komen. Boeren kunnen ons daarbij helpen door zich aan te melden bij de SFYN Academie die vanaf november weer start. Hierin komt alles over ons voedselsysteem aan bod.

'Onze leden zijn veelal hoog opgeleid, komen uit de stad en hebben op een enkeling na geen achtergrond in de agrarische sector. De meesten zijn denkers, maar we hebben ook behoefte ook doeners. Wij willen voorkomen dat we als groene troela's worden gezien die het allemaal beter weten.'


Wat kunnen jullie van boeren leren?

'Realiteitszin. Veel SFYN'ers hebben nog een te romantisch beeld van de boerderij en de agrarische sector. Daarom ben ik ook heel blij dat we samen met andere partijen het project De Seizoensarbeiders zijn gestart. Festivalgangers werken bij biologische boeren in Flevoland. Dat loopt heel goed, tientallen boeren doen hier aan mee.

'Wij willen hiermee de boer-burgerverbinding vergroten. Ik hoop dat er hierdoor meer waardering komt voor de boer en ons voedsel. Onze leden zien in hoeveel werk het kost voordat een wortel voor weinig geld op hun bord belandt. En ze ervaren dat liggen op een wiedbed helemaal niet zo romantisch is.

'Er zijn boeren die zich eerst afvragen wat zo'n stadse hippie bij hen op het bedrijf moet. Maar ze komen er al snel achter dat het heel aardige mensen zijn die graag willen leren over de agrarische sector en hun handen uit de mouwen willen steken.'


En andersom. Wat kunnen boeren van de SFYN-mentaliteit oppikken?

'Een boer is een duizendpoot, een alleskunner. Toch hebben ook zij mensen nodig die hen helpen. Daarvoor zijn ze vaak te bescheiden. Schakel hulp in van mensen, ook buiten je vertrouwde kring, bijvoorbeeld van burgers.
'Niet alleen SFYN'ers, maar ook boeren zitten in een bubbel. Zij vinden het lastig om met anderen echt het gesprek te voeren.'


Tekst gaat verder onder kader.

Zomerserie over toekomst

De toekomst van de landbouw, de rol van boeren en tuinders in onze samenleving en het belang van een eigen voedselproductie staan ter discussie. Daarom maakt Nieuwe Oogst deze zomer een serie interviews over de vraag: hoe ziet de toekomstige landbouw eruit en welke plek hebben de boeren en tuinders in onze veranderende samenleving? De interviews zijn niet bedoeld om de toekomst te voorspellen, maar om denkrichtingen te bieden over hervormingen van de landbouw, de rol van voedsel, mondialisering, regionalisering, gezondheid en technologie. • Bekijk de interviews die tot nu toe zijn verschenen

Hoe ziet de toekomst van jonge boeren er volgens u uit?

'Ik denk dat het voor jonge ondernemers heel lastig boeren wordt in Nederland. Dat geldt trouwens ook voor zij-instromers. Er zijn heel wat mensen met heel goede ideeën voor het duurzaam produceren van voedsel die geen ouders met een agrarisch bedrijf hebben. Maar ze kunnen geen boerderij en grond kopen. De grondprijzen zijn enorm hoog, dat is niet meer normaal.

'Mijn vriend en ik zijn net terug van een vakantie in Normandië. Daar kocht een stel een hele lap grond voor 20.000 euro om een grote moestuin te beginnen. Dat is in Nederland ondenkbaar.

'Er is steeds minder agrarische grond beschikbaar. Gemeenten kopen het of rijke mensen uit het Westen. Rond Langbroek zijn al zoveel voedselproducenten verdwenen. Dat tast ook het landschap aan, want het zijn juist ook de boeren die het landschap beheren.

'Uiteindelijk draait alles om geld, daar word ik moe van. Dan kan je zeggen: zo is het nou eenmaal, maar sommige waarden zijn niet in geld uit te drukken, denk aan een mooi platteland of gemeenschapsgevoel. Door ze daarom maar te bestempelen als waardeloos maakt in mijn beleving veel kapot.'


Ziet u ook kansen?

'Ik geloof dat er kansen zijn als we anders gaan kijken naar het bedrijfsmodel. Denk bijvoorbeeld aan modellen zoals gemeenschapslandbouw of Herenboeren, waarbij de kosten van de grond en risico's van het boer zijn niet bij één persoon liggen.

'Ik merk om mij heen dat er steeds meer mensen zijn die de stad of dorpskern uit willen. Zou je niet met meerdere personen en gezinnen op een boerenerf kunnen wonen waarmee je de lasten van de grond deelt, maar waarbij slechts één persoon die grond voor zijn onderneming gebruikt en daar boert? Daar liggen kansen, denk ik.'


Gaat Slow Food Youth Network het verschil maken?

'SFYN is niet altijd zichtbaar. Dat verandert. Onze vrijwilligers zetten vol enthousiasme in heel korte tijd acties op als De Aardappelberg, Support Your Locals en De Seizoensarbeiders.

'Om het voedselsysteem te veranderen, kunnen we niet tegenover elkaar blijven staan. We moeten het samen doen en ik geloof dat Slow Food Youth Network daarin een grote rol vervult en te vervullen heeft.'


Lianne de Bie

Lianne de Bie (1993) is sinds een jaar directeur van Slow Food Youth Network Nederland. Ze studeerde Land en Watermanagement aan Van Hall Larenstein en deed aan Wageningen University & Research de master hydrologie en geologie. Als onderdeel van haar master studeerde ze in het Engelse Plymouth kustwaterbouw. Ze deed onderzoek naar de hoeveelheid en snelheid van nutriëntenverlies door oppervlakkige afstroming en infiltratie op een bananenplantage in Costa Rica. Voor haar afstudeeronderzoek werkte ze samen met Acacia Water in een onderzoek naar verzilting in Noord-Nederland. Nadat ze een half jaar werkte voor een aannemer in de constructieve waterbouw volgde ze een trainingsprogramma sociaal ondernemerschap. Ze was vorig jaar werkzaam voor LTO Noord, waar ze verantwoordelijk was voor het samenstellen van een programma voor jonge boeren. In 2018 sloot ze zich bij SFYN aan. Slow Food Youth Network is een internationale jongerenbeweging die zich inzet voor een goed, duurzaam en eerlijk voedselsysteem.

Bekijk meer over:

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer