Oproep LTO bij formatie: 'Haal KDW snel uit de wet'

LTO-voorzitter Ger Koopmans riep in het gesprek op de kritische depositiewaarde (KDW) uit de wet te halen en te vervangen door een verplichting van 42 tot 46 procent stikstofreductie tegen 2035, met een tussendoel in 2030. Daarbij komt 'de boer aan het roer' te staan om zelf maatregelen te nemen om dat doel te halen. Als die emissiereductie in de wet is opgenomen, kan de vergunningverlening ook weer op gang komen.

Koopmans drong aan om dit te regelen met een spoedwet per 1 juli 2026, waarbij hij ervan uitgaat dat er tegen die tijd een nieuw kabinet zit. Zo'n wet moet duidelijkheid bieden. 'Een deel van onze leden zit in onzekerheid over hun vergunning', verduidelijkt de LTO-voorzitter. Hij doelt daarmee op Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders en interimmers, maar ook op ondernemers die sinds de uitspraak van de Raad van State op 18 december 2024 over intern salderen de dreiging voelen van handhavingsverzoeken van milieuclub MOB.

IPO-voorzitter Ina Adema benadrukt vooral het bouwstenendocument. Die plannen, opgesteld met onder meer LTO en NAJK, bevatten ideëen en mogelijkheden om uitdagingen op het gebied van landbouw, agrarisch natuurbeheer en stikstof aan te pakken. 'Er is veel meer meer nodig dan alleen dat. Maar we denken wel dat het een belangrijk plan is om om ervoor te zorgen dat iedereen weer gewoon aan de slag kan.'

Wijkers en blijvers

Voor NAJK ligt de nadruk niet alleen op het stikstofdossier, maar vooral op toekomstperspectief. Bestuurder Merel Straathof spreekt van beleid voor 'wijkers en blijvers', waarbij er veel aandacht is uitgegaan naar de eerste groep: de stoppende boeren. 'We hebben duidelijkheid nodig, zodat mijn generatie door kan', zegt ze. Het moet duidelijk zijn wat er van ons wordt verwacht. Dat zullen haalbare opgaven moeten zijn, anders overleven we het niet.'

Straathof verlangt langjarig beleid en ondersteunende maatregelen om aan de opgaven te voldoen. Dat ondersteunende beleid kan in veel vormen komen, denkt hij. Naast stimuleringsregelingen kunnen dat ook fiscale regelingen zijn.

Overbrugbare verschillen

Jetten, Bontenbal en Buma hebben nog niet gereageerd op de gesprekken. Voor aanvang erkende Jetten dat D66 en CDA niet altijd op één lijn zaten als het om stikstof gaat.

Drie jaar geleden zei Bontenbals voorganger Wopke Hoekstra dat het kabinetsdoel om in 2030 de stikstofuitstoot te halveren 'niet heilig' was. Dat leidde tot onrust in het kabinet, waar beide partijen in zaten. Later noemde Bontenbal die uitspraak een 'strategische fout'.

Op dit moment lijken de verschillen op het gebied van stikstof overbrugbaar. Zowel D66 als CDA wil de stikstofuitstoot fors terugdringen om vergunningverlening weer op gang te brengen. 'We doen wat nodig is', staat in het CDA-programma, een zin die Bontenbal in de verkiezingscampagne vaak herhaalde. Daar kunnen dus ook dwingende maatregelen zoals uitkoop bij horen. D66 ziet uitkoop 'niet als doel op zich'.