Advies: arbeidsmigrant moet eigen slaapkamer

Het aanjaagteam, onder leiding van oud-SP-leider Emile Roemer, kreeg de opdracht om de huisvesting en het vervoer van arbeidsmigranten te onderzoeken na dat er coronabesmettingen waren geconstateerd bij een aantal slachterijen. Volgens het advies is het gezien de coronamaatregelen niet meer mogelijk om arbeidsmigranten met een groep in busjes naar een slachterij, fabriek of teeltbedrijf te vervoeren.

Roemer erkent in het advies erkent dat een eigen slaapkamer voor elke arbeidsmigrant wegens het gebrek aan woonruimte op korte termijn lastig te regelen is. Dit zou echter wel het doel moeten zijn. Op korte termijn richt dit advies zich op werknemers met risicoberoepen, zoals in slachterijen, en die werkzaam zijn via inleners of uitzendbureaus.

Een uitzondering is er voor werknemers die een relatie hebben. In sectoren waar een vaste ploeg voor een vaste werkgever werkt zou twee personen op een kamer het maximum moeten zijn. Daarbij moeten zij wel de anderhalve meter afstand in acht kunnen nemen.

Net als iedereen

'We hebben allemaal de problemen op het nieuws gezien de afgelopen weken', zegt Roemer. 'Het is zaak dat we nu heel snel handelen. Arbeidsmigranten moeten 1,5 meter afstand kunnen houden van anderen, net als iedereen in Nederland.'

Vanuit de land- en tuinbouw wordt wisselend gereageerd op het advies. Er zitten goede aanbevelingen bij, maar ook adviezen die praktisch onuitvoerbaar zijn, zeggen LTO Nederland en gelieerde sectorale organisaties zoals Glastuinbouw Nederland, NFO en KAVB.

'Gezondheid moet voorop staan, zoals ook het aanjaagteam zegt. Tegelijkertijd moeten maatregelen wel begrijpelijk, praktisch en haalbaar zijn en passen in de bredere context van een maatschappij die weer op gang komt. Daarin knelt het advies op sommige punten, zowel op de korte als de langere termijn', zegt Wim van den Boomen, portefeuillehouder Goed Werkgeverschap en Economisch Beleid bij LTO Nederland.

20 jaar dezelfde mensen

De sectorpartijen wijzen erop dat jaarlijks 170.000 arbeidsmigranten werkzaam zijn in de land- en tuinbouw. 'Ondernemers verwelkomen vaak jaar in, jaar uit dezelfde migranten tijdens de pieken. Ik ken voorbeelden waar al 20 jaar dezelfde mensen op het bedrijf komen. Dat kan alleen als je goed werk en goede arbeidsomstandigheden biedt. Gelukkig heeft het aanjaagteam oog voor de grote inzet in en van onze sector', aldus Van den Boomen.

Het advies om arbeidsmigranten een eigen slaapkamer te geven is volgens LTO Nederland en gelieerde sectororganisaties geen reële oplossing. Op korte termijn is dit niet te realiseren, zeker niet voor de aanstaande oogsten in de zomer en het najaar van 2020. Het onverkort volgen van deze aanbeveling zou het onmogelijk maken om voldoende arbeidskrachten te huisvesten, met verregaande gevolgen voor de (voedsel)ketens, stellen zij.

Gemeenschappelijk huishouden

Werkgevers- en werknemersorganisaties spreken vanuit de Stichting voor de Arbeid van een gemeenschappelijk huishouden als er ten hoogste negen mensen minimaal twee weken in vaste samenstelling samenwonen.

Het aanjaagteam ziet drie belemmeringen bij het handhaven van een gemeenschappelijk huishouden: een actuele registratie van het verblijfsadres van arbeidsmigranten, een stabiele samenstelling van de groep arbeidsmigranten in één woning van een beperkte omvang vergelijkbaar met een gezinsomvang, en realtime beschikbare informatie zodat de politie bij de controle van een voertuig ter plekke kan vaststellen of sprake is van een groep personen op één verblijfsadres die ook al langer als groep daar woont.

Stabiele samenstelling

Volgens Van den Boomen kunnen werkgevers in de agrarische sector aan deze drie eisen voldoen. 'Er is sprake van een stabiele samenstelling, de arbeidsmigranten werken voor een langere periode maar voor één werkgever en er vindt nauwelijks interactie plaats met anderen. Het bevoegd gezag kan dit snel vaststellen. Bovendien kan de werkgever als huisvester in overleg en afstemming toezicht houden op de toepassing van de RIVM-richtlijnen in de huisvesting.'

De boeren en tuindersorganisaties zijn van mening dat werknemers die samen een gemeenschappelijk huishouden vormen ook samen moeten kunnen reizen – met inachtneming van de RIVM-regels voor een huishouden. Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zet dat het kabinet nog voor het zomerreces zal reageren op het advies van Roemer. Later dit jaar komt het aanjaagteam nog met een tweede advies voor structurele maatregelen die de positie van de arbeidsmigrant moeten versterken.