WUR presenteert aanpak stikstofprobleem

Deze systematische aanpak maakt het mogelijk om per natuurgebied te zien in hoeverre landelijke en lokale maatregelen voor landbouw en natuur bijdragen aan vermindering van de stikstofdepositie en verbetering van de natuurkwaliteit. Deze kennis kan onnodig rigoureuze maatregelen voorkomen en biedt handelingsperspectief aan beleidsmakers, boeren en natuurbeheerders.

De Wageningse aanpak focust zich op landbouw en natuur – twee van de kennisdomeinen van de WUR – maar kan worden uitgebreid naar andere sectoren die stikstof uitstoten. In het onderzoek laat de WUR zien hoe landbouw en natuur gezamenlijk kunnen toewerken naar een vermindering van de stikstofdepositie, met als doel verbetering van de natuurkwaliteit.

Het is een ruimtelijke aanpak, waarbij gebruik wordt gemaakt van een combinatie van landelijke maatregelen in de landbouw om ammoniakuitstoot te verminderen en gebiedsspecifieke (lokale) maatregelen voor natuur en landbouw.

Stappenplan

Door ieder van de onderstaande stappen te doorlopen, is per natuurgebied inzichtelijk te maken in hoeverre landelijke maatregelen bijdragen aan vermindering van de stikstofdepositie óf en in hoeverre er in dat gebied potentie is voor natuurherstel en hoeveel aanvullende lokale maatregelen nodig zijn om alsnog onder de maximale grenswaarde voor stikstof in dat gebied te komen.

• Stap 1. Analyse van de huidige situatie: slaat er te veel stikstof neer op de natuur; wordt de kritische depositiewaarde (KDW) overschreden?

• Stap 2. Analyse van een toekomstscenario: wat zijn de gevolgen van landelijke maatregelen op de stikstofdepositie in natuurgebieden in de toekomst, bijvoorbeeld 2030?

• Stap 3a. Analyse van de huidige natuurkwaliteit in het gebied: worden de natuurdoelen gehaald?

• Stap 3b. Analyse van potentie voor natuurherstel: is het mogelijk om de natuurkwaliteit te verbeteren door herstelmaatregelen, zoals door het verhogen van de grondwaterstand of verbeteren van de buffercapaciteit van bodem of water?

• Stap 4. Wanneer de KDW overschreden blijft en er onvoldoende herstelmogelijkheden zijn om de natuurkwaliteit te verbeteren, moet worden bekeken hoe lokale oplossingen kunnen bijdragen aan vermindering van de stikstofdepositie. Bijvoorbeeld door vermindering van bedrijfsmatige stikstofemissie (bijvoorbeeld door stallen emissiearm te maken) of uitbreiding van de betreffende habitattypen.

• Stap 5. Als de bovenstaande stappen geen oplossingen bieden, dan is het nodig om meer uitstoot van stikstof te verminderen of de natuurdoelen nader te analyseren.

Weloverwogen stikstofstrategie

De beschikbare data en modellen die in deze aanpak worden gebruikt, kunnen volgens projectleider Tia Hermans bijdragen aan een weloverwogen stikstofstrategie per gebied. 'Omdat zowel landbouw als natuur per gebied verschilt, is een aanpak waarin zowel landelijk als per natuurgebied wordt gekeken echt noodzakelijk', stelt ze.

'De meerwaarde van deze aanpak is dat het beleidskeuzes zowel op het niveau van de natuur als de landbouw doorrekent en laat zien hoe effectief dit samenspel is', zegt Hermans. 'Het is niet of landbouw of natuur, maar allebei. Met deze aanpak hopen we te voorkomen dat er besluiten worden genomen die achteraf helemaal niet nodig blijken te zijn.'