Weersomstandigheden helpen eikenprocessierups

Het KNMI stelt dat diverse factoren van invloed zijn op de aantallen rupsen en de verspreiding van de dieren, zoals de aanplant van eiken langs de wegen en de aan- of afwezigheid van natuurlijke vijanden. De weersomstandigheden zijn ook een belangrijke factor. Het KNMI heeft geanalyseerd hoe de klimatologische omstandigheden de rups dit jaar beïnvloeden.

Bij een warmer voorjaar komen rupsen eerder uit hun eitjes. Vooral de temperatuur in maart bepaalt de uitkomstdatum. Dit jaar kwamen de eerste rupsen al vroeg, op 6 april. In het eerste stadium, zolang de bladeren van de boom nog niet ontplooid zijn, zijn de rupsjes echter nog passief en kwetsbaar. Ze kunnen gemakkelijk opgegeten worden door vogels. Ook door slecht weer, zoals harde regen of hagelbuien, kunnen de overlevingskansen verder verminderen.

Bij temperatuurstijging vervroegt de datum van bladontplooiing sneller dan de uitkomstdatum van de eitjes. Ook dit jaar was de bladontplooiing door de warmte zeker vroeger dan normaal. Het was ongeveer twintig dagen vroeger dan vijftig jaar geleden. Dus hoe hoger de temperatuur is in februari en maart, hoe korter de kwetsbare periode is die de rupsjes zonder bladeren moeten overbruggen.

Nesten lager bij warm weer

Als het in april en mei warmer is dan normaal, gaat de ontwikkeling van de rupsen sneller. De rupsen krijgen in mei brandharen. Dat was dit jaar al vrij vroeg, vanaf 11 mei. Bij zeer warme en droge weersomstandigheden, zoals vorig jaar, zullen de rupsen lager in de boom nesten maken.

Pas in juni, als het merendeel van de nesten is gevormd, wordt duidelijk hoe erg de overlast dit jaar is. Bij koeler en wisselvalliger weer, zoals in 2016, is er slechts beperkte hinder. De rupsen blijven dan hoog in de bomen en ook de nesten zijn kleiner. Maar als de temperatuur in de nesten boven de 32 graden komt, zoeken de rupsen beschutting en bouwen ze hun nesten in de grond.

Als de rupsjes aan het einde van de zomer vlinders worden en uit hun nesten vliegen, wordt hun verspreiding ook sterk beïnvloed door de wind. Zo kunnen mannetjes bij gunstig weer tot 20 kilometer ver komen. De nieuwe rupsjes kruipen dan het volgende jaar verder verspreid uit hun eitjes.