Knaagdierenbestrijding in de klem

Afgelopen zomer luidde het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) de noodklok: Nederlanders krijgen steeds vaker te maken met overlast van ratten en muizen. Een voorspelling die een aantal maanden later al uit lijkt te komen. Niemand zit te wachten op grote schade veroorzaakt door plaagdieren, laat staan de huisvesting van een rattenfamilie in je woonkamer. We moeten flink aan de bak om dit te voorkomen.

Wetenschappers en de plaagdierbranche waarschuwen dat onder druk van klimaatverandering en verstedelijking de problemen met dierplagen in Nederland zullen toenemen. Als het zo doorgaat, is heel Nederland straks vergeven van de ratten en muizen met middeleeuwse taferelen als gevolg.

Deze ratten en muizen kunnen ziekten overbrengen, gebouwen beschadigen, voedsel besmetten en met het doorknagen van elektriciteitskabels zelfs brand veroorzaken. Zo wordt geschat dat nu al een kwart van de stalbranden wordt veroorzaakt door knaagdieren.

Geen prioriteit

Je hoeft de krant maar open te slaan en je ziet dat verschillende gemeenten kampen met rattenplagen. Je zou zeggen dat er dan ook voldoende aandacht is voor een effectieve aanpak vanuit de overheid. Het tegendeel is waar. Ondanks de signalen dat ook in Nederland de overlast door ratten en muizen toeneemt, zijn plaagdieren vaak geen prioriteit.

Het ministerie van I&W heeft een aantal jaren geleden ingezet op een plan van aanpak voor knaagdierbeheersing. Doel: beperk het gebruik van rattengif alleen tot die gevallen waarin dat noodzakelijk is. Prima, maar schieten we nu ons doel niet voorbij met allerlei maatregelen en voorschriften die de aanpak van dierplagen bemoeilijken?

Ontheffing

Stuitend is dat professionele bedrijven aan alle kanten worden geconfronteerd met beperkingen voor de inzet van niet-chemische alternatieven. Zo moeten ze een ontheffing aanvragen (dit hoeft niet voor rattengif). Terwijl dit juist de middelen zijn die je wilt inzetten om gebruik van rattengif te voorkomen.

Het gebrek aan capaciteit en kennis bij provincies en gemeenten leidt in veel gevallen tot vertraging bij het verlenen van een ontheffing, soms wekenlang. Met als gevolg dat de rattenplaag zich kan uitbreiden. Voor gediplomeerde plaagdierbeheersers moet meer ruimte komen voor de inzet van niet-chemische middelen, zodat zij deze kunnen inzetten wanneer het moet.

Particulieren

Met de groeiende overlast worden gelijktijdig strenge regels ingesteld voor particulieren. Vanaf 2023 geldt een verbod voor particulier gebruik. Dat particulieren niet onbegrensd met gif moeten strooien is logisch, want straks is iedere rat in Nederland resistent en raakt een effectieve aanpak verder uit zicht.

Er moet een alternatief worden gepresenteerd, anders bestelt straks iedereen rattengif via Alibaba.com. Gemeenten en provincies moeten deze handschoen oppakken met ondersteuning van het Rijk.

Per regio

De aangekondigde rattenmonitoring was een goede eerste stap, maar nu is het tijd om concreet en gecoördineerd actie te ondernemen per regio. Een rat stopt immers niet bij de voordeur of de erfgrens.

Er moet echt snel een effectieve aanpak van ratten- en muizenplagen worden gepresenteerd. Gebeurt dit niet, dan zitten we straks letterlijk in de rats!

Maurits von Martels
Tweede Kamerlid CDA