'Kunstmest was ons redmiddel na droogte'

Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van Trouw organiseert het dagblad een serie lezersavonden. Afgelopen maandag was Schouten te gast om te praten over haar landbouwvisie. In Zwolle trof ze betrokken meepraters en luisteraars.

'Ik heb gezocht naar de kern van de problemen in de landbouw. En dat is dat de wijze waarop we nu produceren ten koste gaat van het inkomen van boeren en tuinders, de natuur en biodiversiteit en het bodemleven. Daarbij daalt de waardering voor het werk dat de boeren doen. De kloof tussen consument en boer is enorm', aldus Schouten wiens grote betrokkenheid bij de sector op goedkeurende reacties kon rekenen. 'Als we hier niets aan doen vervallen zaken die ik van belang vind. Zoals het doorgeven van gezonde bedrijven en goede grond aan de volgende generatie.'

Boerenstem

In de tot boekhandel omgebouwde kerk in de Zwolse binnenstad klonk de boerenstem het hardst. Bijna de helft van de circa 170 aanwezigen zei dat hij boer was of dat hij nauw bij de sector was betrokken.

Schouten erkende na een opmerking uit de zaal dat er niet meer één landbouwsector bestaat. Er werd gedoeld op de verschillende belangen tussen veehouderij en akkerbouw binnen de kringlooplandbouw. De bewindsvrouw zei dat ze de verdeeldheid herkent. 'Wel ben ik optimistisch over het feit dat veel bedrijven al volgens een soort kringloop met elkaar werken. Ik zie ruimte om dat te vervolmaken. Ik roep boeren en tuinders op om met goede ideeën te komen.

Kunstmest

Toen de discussie zich toespitste op een stop op het gebruik van kunstmest, een speerpunt uit de landbouwvisie, merkte een boer op dat de moderne kunstmeststrooiers veel nauwkeuriger werken. Hij wees op de verdroogde weilanden die er nu weer mooi groen bij liggen. 'Kunstmest was ons redmiddel om de groei weer snel op gang te brengen.'

Schouten herhaalde dat ze stappen wil zetten om kunstmest overbodig te maken. 'We moeten niet alleen van kunstmest af omdat het vervuilend is. Door de stijgende gasprijs gaat in de toekomst ook de prijs omhoog. Daar moet je als boer niet op willen wachten.'

Verbinding

Haar landbouwvisie is over het algemeen goed ontvangen. Volgens Schouten zal het in de uitwerking pas gaan schuren. 'In de afgelopen periode is de discussie sterk gepolariseerd. Je bent voor de boer of voor de natuur. Ik wil zorgen dat er tussen die partijen weer verbinding plaatsvindt. Laten we het eerst eens worden en dan gezamenlijk een stip op de horizon zetten.'

• Lees ook: 'Visie gaat pas schuren als uitvoering concreter wordt'

Een boerin in de zaal herinnerde de minister eraan dat melkveehouders die voorop liepen op het gebied van grondgebonden boeren in het fosfaatreductieplan niet werden beloond. 'Een boer wil zekerheid dat hij de juiste richting inslaat en geen ad hoc beleid.'

Reden voor opstellen landbouwvisie

Voor Schouten is die twijfel aan de betrouwbaarheid van de politiek reden geweest voor het opstellen van haar visie. 'Jonge ondernemers doen enorme investeringen. Daarbij willen ze wel zekerheid van de overheid. Dit is daarom niet iets dat de rijksoverheid alleen kan bedenken. We hebben daarbij de banken en provincies nodig. Ik proef daar wel enthousiasme, maar ik heb nog wat zendingswerk te doen.'

Schouten werd ook gevraagd naar het politieke draagvlak voor haar visie in Den Haag. Er zijn oppositiepartijen die daarin een krimp van de veestapel missen. 'Dat is nou typisch de vraag waardoor dit debat jarenlang vastzat', reageerde Schouten enigszins verbeten.

Discussie platgeslagen

Volgens de minister wordt de discussie platgeslagen tot een onderwerp. 'Mogen we nog vlees eten en moet de veestapel niet krimpen? Ik vind dat we aan de slag moeten gaan met waar we het over eens zijn. We moeten de toekomst van de landbouw niet laten afhangen van de vraag hoeveel dieren we kunnen houden', zegt ze.

'We moeten bedrijven zo vorm gaan geven dat ze kunnen rondkomen en niet alsmaar groter hoeven te worden. Want als we straks afhankelijker worden van import, zijn we dan zo duurzaam bezig?'