Blijft mest in Mill of gaat het naar Mali?

'Wat er nu in Brabant gebeurt?', bespiegelt Raymond Derks, adviseur Omgeving bij ZLTO. 'Heel weinig. Sinds de Mesttafels die de provincie met alle betrokken partijen heeft georganiseerd, is voor iedereen helder dat er ruimte nodig is voor mestverwerking. Maar in de praktijk is die er niet.'

• Lees ook: 'Redelijkheid moet terug in mestvraagstuk'

De Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) ziet dat het ook elders in Nederland lastig is om mestverwerkingsinstallaties te bouwen. Verwerking is een belangrijk instrument voor varkenshouders om de kostprijs zo laag mogelijk te krijgen. Ze stemmen hun keuze voor mestverwerking nauwkeurig af op de bedrijfssituatie en het gebied waar ze ondernemen.

Dunne en dikke fractie

De meest gebruikte techniek is het scheiden van mest in een dunne en dikke fractie, waardoor de afzetkosten omlaag kunnen. 'Maar eigenlijk maak je twee keer mest', zegt Derks.

• Lees ook: Mestverwerking staat nog voor grote uitdagingen

'Daarnaast doe je mestverwerking er als veehouder niet even bij; het is vaak een dagtaak.' Volgens Derks is het de hoogste tijd om de stap naar hoogwaardige mestverwerking te maken. 'Met mooie producten heb je het ook in één klap over opbrengsten, in plaats van een kostenpost.'

Extra mineralen

Een voorloper op de Nederlandse markt is het bedrijf Melspring International, onderdeel van het Franse Olmix. In Drenthe verwerkt Melspring de mest van tien tot vijftien pluimveehouders tot een organische meststof in korrels (pellets). De volgende stap is om extra mineralen toe te voegen, nauwkeurig geselecteerd op wanneer welke plant welke stof nodig heeft.

• Lees ook: Mineralen produceren vanuit gewasbehoefte

'Daar investeren we flink in', zegt Henri Beekers, Research & Development Manager Plant Care. 'We kijken in de volle breedte: van de bodemkwaliteit en beworteling, tot de exacte voedingsbehoeftes van de plant door het groeiseizoen heen. Met nieuwe monitoringstechnieken kunnen we de groeiresultaten prima in kaart brengen.'

De producten van Melspring en Olmix gaan de hele wereld rond. Zo hebben landen met bodems die arm zijn aan organische stof in Azië (Vietnam), Afrika (Mali) en het Midden-Oosten behoefte aan mest.

Kansen

'Islamitische landen willen geen varkensmest. Zo ontstaat voor een slimme Nederlandse melkveehouder de mogelijkheid om zijn eigen mest internationaal te verkopen en tegelijkertijd varkensmest uit de regio voor een vergoeding op eigen grond af te zetten', vertelt Beekers. 'Kippenmest is aantrekkelijk voor ons, omdat het veel stikstof, fosfaat en kalium heeft, maar ook sporenelementen en calcium vanuit de voeding.'

Wat gebeurt er de komende jaren met de bulk aan mest? Door de fosfaatreductie in de melkveehouderij en de aangekondigde sanering van de varkenshouderij zal het aanbod slinken, volgens DLV-adviseur Harm Wientjes. 'Daarmee staan ook de investeringen in veelbelovende verwerkingstechnieken onder druk.'

Lokale verwerking

Als Nederland tot een rendabele én duurzame oplossing wil komen, dan ziet Wientjes brood in lokale verwerking waarbij één bedrijf het mestprobleem van een aantal omliggende bedrijven oplost.

De POV ziet mineralenproducten uit mest als vervanging van kunstmest, mede omdat de afzet van dunne fractie varkensmest steeds lastiger wordt. Voorzitter Ingrid Jansen: 'We sturen op duurzame mestverwaarding en relaties; boeren die zich committeren aan installaties en gegarandeerde afzet in binnen- en buitenland.'

'Mest op maat'

Zowel de varkens- als melkveehouderij zet in op 'mest op maat'. Wientjes is betrokken bij de doorontwikkeling van de mestvergisters van Jumpstart. 'Omdat je tijdens het proces met de keuze van zuren de vrijgekomen ammoniak op verschillende manieren kunt binden, kun je als individuele veehouder sturen op meststoffen', zegt hij.

'Die ontwikkeling zet volgens mij wel door, omdat het op dit moment de enige rendabele businesscase is op veehouderijen. Je kunt mooie producten maken voor de teelt van aardappelen, bieten of bloembollen.'

Volgens Wientjes is het ook goed mogelijk om mest lokaal te laten rouleren. 'We starten projecten in Drenthe, Overijssel en Brabant waarbij veehouders en akkerbouwers gezamenlijk alle mest plaatsen én samen genoeg veevoer produceren', legt hij uit. 'Op grote schaal zie ik een oplossing in het volledig verwerken van alle varkensmest en het benutten van koemest op de Nederlandse landbouwgronden.'