Verdeling van meerwaarde

Jumbo probeert protesterende milieurakkers buiten de deur te houden met de toezegging dat alle dagverse zuivel in 2022 duurzaam geproduceerd zal zijn. Aldi komt in april 2018 met een plan van aanpak voor verduurzaming van melk. Lidl is in Duitsland al vrij ver in het streven naar gmo-vrije zuivel en heeft melk van een grupstal in de ban gedaan. Het meest concreet is tot nu toe Albert Heijn. Naast mooie plannen wordt er gesproken over een bijbehorende premie van 3 cent per kilo melk.

Voor melkveehouders die toch al grotendeels aan de gestelde eisen voldoen, is dit gemakkelijk verdiend. Daar ligt ook de valkuil van dit soort initiatieven. De gewenste hoeveelheid melk met de juiste voorwaarden is relatief klein ten opzichte van de totale hoeveelheid in Nederland geproduceerde melk. Voor een handelaar is het eenvoudig de juiste hoeveelheid melkveehouders te contracteren om het gewenste volume te kunnen leveren. Voor een grote coöperatie als FrieslandCampina is dit al een stuk lastiger.

Uiteraard zijn er genoeg leden die aan de voorwaarden voldoen. Maar de verdeling van de bijbehorende premie wordt een dilemma. Uitbetaling van een premie aan een deel van de leden sluit leden uit die ook aan de eisen kunnen voldoen, maar bijvoorbeeld niet in het ophaalschema passen. Nu wordt de gulden middenweg gezocht door meerkosten te vergoeden, maar de extra verdiensten over alle leden te verdelen.

De recent geformuleerde visie van FrieslandCampina richting 2025 heet 'Melk met Meerwaarde'. Allerlei doelen zijn meegenomen, maar er mist nog duidelijkheid over de basis. Het uitgangspunt dat financiële meerwaarde onder alle leden wordt verdeeld, bemoeilijkt het inspelen op een specifieke marktvraag. Aan de andere kant is het bieden van kansen aan slechts een deel van de leden strijdig met het gelijkheidsbeginsel in de coöperatie. De keuze voor het creëren van meerwaarde zal weinig discussie opleveren, de verdeling van deze meerwaarde des te meer.