Groenten telen aan de Zuidas

Vertical farming, oftewel meerlagenteelt, speelt in op een toenemende voedselbehoefte als gevolg van de groeiende bevolking in steden. Nederland heeft op dit moment al drie keer zijn eigen oppervlakte nodig om genoeg te produceren, waardoor veel groenten uit andere landen worden gehaald. Het transport kost brandstof en veroorzaakt CO2-uitstoot. Vertical farming in de stad vermindert de reistijd voor groenten en is beter voor de luchtkwaliteit. De meerlagenteelt maakt het produceren van een premium lokaal product mogelijk.

'De growunits, verrijdbare teeltkarren met vier teeltlagen, zijn eigenlijk ontworpen om ermee in leegstaande kantoren te telen. Want er was veel leegstand op het moment dat we met deze ontwikkeling begonnen', zegt Jens Ruijg, medeoprichter en technisch directeur van GROWx.

Klimaatkamer

In een bedrijfspand in het gebied Zuidas is met een aantal growunits in een klimaatkamer een teeltoppervlakte van 250 vierkante meter gecreëerd. Onder geconditioneerde klimaatomstandigheden en zonder gewasbeschermingsmiddelen worden nu salades en kruiden geteeld: tien soorten babyleafs, waaronder koolrabi, en microgreens, bijvoorbeeld rode mosterdcress en minibieslookcress.

'De microgreens telen we op cellulose in kleine zwarte bakjes en leveren we zo af. Bij babyleafs snijden we bij de oogst het blad eraf en maken er kleurrijke mixen van, zoals Aziatische babyleafmix.'

Waterbesparing

Voor het telen zonder aarde, maar wel met biologisch afbreekbaar substraat (cellulose) worden met water voedingsstoffen aangevoerd naar de wortels. 'We besparen 90 procent op water, doordat we het steeds hergebruiken. De aanvulling van het water gebeurt met vers leidingwater. Volgend jaar is dat regenwater, dat we van ons dak gaan opvangen.'

Via de koelinstallatie die nodig is voor het koelen van de ledlampen komt condensatiewater terug. 'Dit bijna demiwater gebruiken we in de kiemruimte voor irrigatie en bevochtiging voor een hoge luchtvochtigheid. Leidingwater geeft anders witte kalkvlekken aan de wanden en het plafond.'

Ledtechnologie

In de klimaatkamer wordt het klimaat met temperatuur, luchtvochtigheid, CO2 en licht optimaal geregeld. Voor de belichting past GROWx de meest energiezuinige en nieuwste ledtechnologie toe om de planten van voldoende licht te voorzien.

Het ledlicht heeft een specifiek spectrum van blauw, rood en verrood licht. In de toekomst wil GROWx meer gaan variëren met het lichtspectrum, nu speelt ze alleen met de lichtintensiteit.

Uitbreiding

Volgende zomer wordt een tweede klimaatkamer met acht teeltlagen en meer automatisering gerealiseerd. Een uitbreiding met 2.000 vierkante meter teeltoppervlak. 'De opkweek van de kiemplanten verplaatsen we handmatig naar de teeltruimte. Het met de hand zaaien, oogsten en verpakken willen we gaan automatiseren om de bedrijfsruimte optimaal te gebruiken', zegt de technisch directeur.

GROWx levert nu alleen producten aan chef-koks van Amsterdamse hotels en toprestaurants. 'De dertig klanten, waarvan vijf met een of meer Michelinsterren, hebben we zelf benaderd. In het gesprek hebben we de nadruk gelegd op de betere kwaliteit, omdat onze manier van telen anders is. Bovendien zijn de chef-koks ook geïnteresseerd in het duurzaamheidsaspect.'

Dat blijkt uit het feit dat GROWx CO2-neutraal teelt. Het bedrijf gebruikt alle stroom van de windmolens bij Anna-Paulowna in Noord-Holland. Met een elektrische auto brengen medewerkers bestellingen weg naar het centrum en vanwege de bereikbaarheid met een elektrische fiets naar de Jordaan.

Retail

GROWx gaat zich nu richten op distributeurs, die aan de horeca leveren en op den duur ook andere kanalen, zoals cateraars en bedrijfskantines. Daarna wil ze de stap naar de retail maken.

'Waarschijnlijk bouwen we voor supermarkten een grote vertical farm vlak bij hun distributiecentrum. We willen vasthouden aan de lokale productie. Hyperlokale producten, die op de kleinst mogelijke afstand worden geteeld', zegt Ruijg. 'Versheid is belangrijk: tussen oogst en bord zit maar een paar uur.'

Ambitie

Zijn ambitie is om in 2025 de helft van Amsterdam te voorzien van groenteproducten. De ledtechnologie zal dan nog veel geavanceerder, efficiënter en goedkoper zijn om meer te produceren tegen lagere kosten.

'Overal in de Amsterdamse buurten komen dan vertical farms te staan. Voor de retail is het aan de rand van de stad nog steeds het meest efficiënt', besluit Ruijg.