Lage melkprijs genadeklap Deense boer

Met de grond als onderpand leek er een stevige basis te liggen onder het bedrijf en de financiering. Tot de grondprijs in een vrije val kwam, waardoor het bedrijf veel minder waard werd, terwijl aan de andere kant de schuldenlast nog hoger werd vanwege speculatie met valuta die negatief uitpakten. Faillissementen waren het gevolg.
De Deense melkveehouderij heeft te maken met relatief hoge productiekosten, onder meer door strenge eisen op het gebied van milieu en dierenwelzijn, en is daardoor gebaat bij een hoge melkprijs. Deze bereikte halverwege vorig jaar de top om vervolgens sterk te dalen.
Volgens een analyse van beroepsorganisatie Landbrug & Fødevarer (LF) is dit het gevolg van een schommelende Chinese vraag en een sterke stijging van de mondiale voorraad, wat weer een gevolg is van een verhoging van de Europese landbouwproductie. Het Russische handelsembargo deed er nog een schepje bovenop.
De Deense melkveehouderij doet overigens zelf ook aan de Europese productiestijging mee: het land betaalde over het melkjaar 2013/2014 de hoogste superheffing uit de historie en stevent nu af op een quotumoverschrijding van 2 procent.
LF voorziet dalende inkomsten in de veehouderij, maar constateert ook dat de verschillen tussen bedrijven groot zijn. De agrarische schuld is na 2010 afgevlakt, maar nog steeds zo’n 360 miljard Deense kroon (ruim 48 miljard euro). 15,4 procent van de bedrijven kampt met een hoge schuld en een hoge liquiditeitsvraag en zit daarmee in de gevarenzone. In de melkveehouderij gaat het zelfs om 23,7 procent.

Handdoek in de ring

De lage melkprijs is voor veel bedrijven het laatste zetje richting faillissement, verwacht Siebe Jongsma, emigratiebegeleider Denemarken van AgriTeam Makelaars. ‘2015 gaat waarschijnlijk een slecht jaar worden voor de melkveehouderij, mede door het Russische embargo. Er komen steeds meer boeren die de handdoek in de ring gooien en de sleutel bij de bank inleveren. Ze hebben geen liquiditeit, het geld is op.’
Dat betekent dat er veel bedrijven te koop komen. Jongsma merkt dat er in Nederland belangstelling is voor deze bedrijven, die fors in waarde zijn gedaald. ‘De situatie opent kansen voor nieuwe ondernemers. De rente is historisch laag en als je over voldoende eigen kapitaal beschikt, dan zijn er goede mogelijkheden om een groot melkveebedrijf te kopen. Zeker als de bank van het bedrijf af wil en het tegen een gunstige prijs en financiering wil verkopen.’
Voorwaarde is dat de koper een eigen kapitaal van 5 ton of meer meeneemt, stelt Jongsma. ‘Met een ton begin je niet zo veel meer in Denemarken, alhoewel er kansen blijven.’ Daarnaast is een realistische budgettering vereist. ‘Wij rekenen met een melkprijs van 27 tot 30 cent, daarmee zul je het rond moeten zetten.’
Ook de universiteit van Kopenhagen schetst sombere vooruitzichten voor de agrarische sector. Onderzoekers verwachten dat de banken de stekker uit veel bedrijven zullen trekken, nu de liquiditeit van die bedrijven door de lagere melkprijs tekortschiet. Willen de banken nog iets van hun geld terugzien, dan zullen ze hun verlies moeten nemen en deze bedrijven tegen een gunstiger financiering moeten verkopen.

Effect vastgoedmarkt

De huidige situatie heeft effect op de vastgoedmarkt, waar een groot deel van de bedrijven wordt verkocht met grote schuld en de verschillen in financieringskosten groot zijn. Oudere boeren die hun bedrijf willen verkopen en met pensioen willen, zien hun eigendom en daarmee hun oudedagsvoorziening in waarde kelderen. Voor ondernemers die nog wel een financieel risico willen en kunnen lopen, liggen er zeker kansen, constateren de onderzoekers.
Voor de varkenshouderij ziet 2015 er slecht uit, stellen de onderzoekers. De sector is zwaar getroffen door de Russische boycot. Ook LF voorspelt een zeer negatief resultaat voor de Deense varkenshouderij.