Vion focust na fors verlies op samenwerking met boeren in krimpende vleesmarkt

CEO Tjarda Klimp, vorig jaar nog CFO, verwacht dat Vion dit jaar weer zwarte cijfers gaat schrijven. '2025 is positief begonnen en we blijven continu verder verbeteren.'

Het zou voor het eerst sinds 2020 zijn dat Vion weer winstgevend is. In 2021 werd een verlies van 29,7 miljoen euro gedraaid en in 2022 boekte het bedrijf met de hoofdvestiging in Boxtel een recordverlies van 108 miljoen euro. In 2023 was dat 90 miljoen euro. Alles bij elkaar opgeteld is het verlies in vier jaar tijd 309 miljoen euro.

In de afgelopen jaren moest flink worden bijgestuurd. Eind 2022 werd het driejarige transformatieprogramma 'Change that Matters' ingezet. 2024 was het laatste grote transitiejaar, met als doel om in 2025 weer financieel gezond te zijn.

De reorganisatiekosten en afschrijvingen bepalen een groot deel van het negatieve netto resultaat in 2024, waarin volgens Klimp ook grote beslissingen zijn doorgevoerd. Volgens de CEO leken sommige onderdelen wel gezond, maar waren ze dat voor de lange termijn niet. Van die onderdelen heeft Vion afscheid genomen.

Vion zit duidelijk in een krimpende markt, zo blijkt uit de jaarcijfers van 2024. Op de thuismarkt Benelux daalde de omzet van 1,043 miljoen ton vlees in 2023 naar 1,01 miljoen ton in 2024 (-3,2 procent). Op de Duitse markt trekt het bedrijf zich weer wat verder terug. In 2024 betrof de afzet 0,344 miljoen ton vlees en dat was bijna de helft van het volume van het jaar ervoor (0,637 miljoen ton). De verhouding eigen en vreemd vermogen (solvabiliteit) is iets afgenomen naar 22 procent.

Afrikaanse varkenspest (AVP) in Duitsland is een belangrijke reden dat het sterk op de vleesexport gerichte Vion de Duitse verliesgevende varkensactiviteiten afbouwt. Klimp: 'In Noord-Duitsland was de combinatie van marktpositie en financiële resultaten van de locaties reden om op korte termijn af te bouwen.'

Bovendien heeft Vion zich volgens Klimp meer gericht op de Europese markt om minder afhankelijk te zijn van export buiten de EU. 'Voor onze activiteiten in Zuid-Duitsland is het meer een strategische beslissing, omdat we ons willen focussen op de Benelux.'

Maar de impact van AVP is een enorm risico voor de sector, stelt de Vion-CEO. 'Iedereen in de vleesketen zal alert moeten blijven. Elk diertransport is een risico. De sector moet zich nu wel goed voorbereiden voor als het virus wel naar Nederland komt.'

De vleesverwerker wist in 2024 de operationele kosten met 183 miljoen euro terug te dringen. Dat is voornamelijk toe te schrijven aan de lagere inkoopkosten van vleesvarkens, maar ook het minder log maken van de organisatie. Klimp: 'We versimpelden de managementlagen, slankten af en onze volle focus ligt nu dus op de gezonde delen van ons grote bedrijf. We hebben al een behoorlijke efficiëntieslag gemaakt, maar dat gaat ook de komende jaren nog door.'

Verduurzaming

De algemeen directeur van Vion wijst erop dat er vanuit de maatschappij en in de politiek veel nadruk ligt op verduurzaming van de veehouderij. 'Denk ook aan het Convenant dierwaardige veehouderij dat net is getekend. Dierenwelzijn is een belangrijk thema. Tegelijkertijd legt de markt juist weer steeds meer de nadruk op prijs. Dat zijn tegengestelde ontwikkelingen en het is belangrijk dat wij daar samen met onze leveranciers een goed antwoord op hebben.'

Vion steekt er volgens Klimp veel kennis en energie in om samen met ketenpartners de duurzaamheids- en dierenwelzijnsdoelstellingen te behalen. 'Het is een bedreiging en tegelijkertijd een kans. Onze taak is om de markten hiervoor te ontwikkelen via ketens als De Groene Weg en Good Farming Star.'

Kleine beurs

Klimp vindt dat verduurzaming er niet de oorzaak van mag zijn dat vlees onbetaalbaar wordt voor mensen met een kleine beurs. 'We willen duurzaamheid ook betaalbaar houden. Dit betekent dat we nog meer moeten focussen op de ketens. Bij rundvlees zie je deze ontwikkeling ook opkomen. We willen die ketens goed vol hebben. Daarmee bouwen we stabiliteit in en verwaarden we het vlees optimaal.'

De stilstand van de innovatiedrang die de Nederlandse veehouderijsector tot de duurzaamste in de wereld heeft gemaakt, is Klimp een doorn in het oog. Vergunningverlening komt moeizaam tot stand door de stikstofperikelen en zet een rem op de doorontwikkeling.

Een ander zorgpunt voor Vion is het afnemende aanbod van vleesvarkens de komende jaren. Alle grote varkensslachterijen in Nederland gaan dat merken. 'Slachthaken zullen minder goed worden gevuld en zoiets draagt niet bij aan de dekking van de vaste kosten. Nog efficiënter werken wordt belangrijk.'

Snijden in ploegendiensten

Dat wil volgens Klimp niet zeggen dat automatisch varkensslachthaken gaan verdwijnen. 'Snijden in de ploegendiensten is ook een manier om in te spelen op het geringere aanbod. Het klinkt misschien afgezaagd, maar ook hierin zal de markt zijn werk gaan doen.'

Over de 'ME-AT the alternative'-activiteiten, die een zeer beperkt deel van de omzet bij Vion bepalen, is Klimp optimistisch. 'De fabriek in Leeuwarden produceert plantaardige alternatieven voor dierlijke eiwitten voornamelijk onder private label. We bedienen steeds meer veganmarkten en klanten met een goede productontwikkeling en gevulde orderportefeuille, zodat we richting break-even gaan.'

Ondertussen houdt Vion alle opties open voor de slachterijlocaties in Zuid-Duitsland, waarvan de verkoop aan Tönnies vorige maand niet doorging vanwege de uitspraak van de Duitse kartelautoriteit. Tönnies bestudeert die en kijkt naar wat eventueel wel mogelijk is. Andere partijen zijn volgens Klimp geïnteresseerd. 'We zijn niet in gesprek en wachten verdere ontwikkelingen af. Maar we zijn al veel gebeld.'