‘We zijn hier gewoon weer happy’

De tweede keer, in februari van dit jaar, sloeg de ziekte totaal onverwacht toe. Inmiddels zat het echtpaar met vier kinderen even buiten Swifterbant op een gemengd bedrijf met 83 hectare, ver van andere pluimveebedrijven af. ‘Vermoedelijk hebben trekvogels of zwanen het virus overgebracht. Harde bewijzen hebben we niet’, blikt Pieter Franken terug.
De uitbraak in 2003 was ingrijpend. Uit veiligheidsoverwegingen moesten, nadat de ziekte ook in het koppel van de familie Franken was vastgesteld, de toen nog kleine kinderen tijdelijk van het erf af en werden de dieren ter plekke afgemaakt in een mobiele slachtlijn. Omdat maatschap Franken een gemengd bedrijf voerde met destijds vijftig stuks melkvee en elfduizend legkippen met vrije uitloop, had het ook gevolgen voor de melkproductie. Het hele bedrijf werd geblokkeerd.
In 2006 is de familie verhuisd naar de Flevopolder, omdat de locatie in Barneveld nodig was voor woningbouw. Maar de combinatie van inmiddels 130 melkkoeien met bijbehorend jongvee en kippen hield ze aan en ook een houderijsysteem met vrije uitloop. De 43.000 hennen zitten in een etagescharrelstal waarvan de 24.000 dieren op de begane grond naar buiten kunnen.
Het werd een etagestal omdat er binnen het bouwblok van 2,5 hectare geen ruimte was voor een grotere uitloopstal. De kippen met uitloop vallen onder het Beter Leven kenmerk met twee sterren en de eieren ervan worden verkocht onder het label Blije Kip.

Mooie combinatie

Zowel melkkoeien als kippen houden beviel de ondernemers in Barneveld zo goed dat ze deze opzet in Swifterbant voortzetten. ‘Het is een mooie combinatie. ‘s Ochtends eerst de koeien doen en daarna de kippen. Het sluit goed op elkaar aan en het legt meer zekerheid onder het bedrijf’, vindt Pieter Franken.
Dat de kippen weer vrije uitloop kregen, stond voor de ondernemer ook vast. ‘Het is een systeem met meerwaarde, zowel uit maatschappelijk oogpunt als bedrijfsmatig. Dat is met koeien toch moeilijker. De meerprijs die je zo voor de eieren krijgt, is erg aantrekkelijk. De akkerbouwtak die we er nog bij hebben, is vooral bedoeld om ruimte te houden voor mestafzet. Daarnaast brengt het ook gewoon geld op.’
Voordat de familie Franken zich in Swifterbant vestigde, keek ze goed rond, vooral in Oost- en Noord-Nederland. Emigreren naar bijvoorbeeld Denemarken wilde Karina Franken niet. ‘Ik wil in Nederland blijven en midden in het leven staan. Naast een mooi bedrijf vonden we daarom de nabijheid van een dorpsgemeenschap belangrijk. Dus niet alleen: hoe is de grond en het bedrijf. Maar ook: hoe is het sociale leven.’
De kinderen gaan nu in het dorp of in Dronten naar school, zelf zijn ze er actief in de kerk en doen ze aan pleegzorg voor kinderen.
De maatschap voert het bedrijf met drie hulpkrachten: twee parttimers voor de melkveetak en iemand die dagelijks de eieren sorteert. Pieter Franken bemoeit zich naast de koeien intensief met de pluimveehouderijtak. ‘Vrije uitloopkippen zijn voor mij als boer een echte uitdaging, omdat ze vatbaarder zijn voor ziekten. Als het gaat stormen, krijgen ze van mij bijvoorbeeld een dag ervoor extra vitamine C. Dat verhoogt hun weerstand.’
Franken merkte in februari aan de voeropname dat er iets mis was. ‘De kippen aten minder, maar maakten ook minder geluid en legden minder eieren. Ik vertrouwde het niet en heb een paar dieren opgestuurd voor onderzoek.’
Daarna ging het snel. Na de uitslag, deze keer een milde variant van vogelgriep, stond binnen enkele uren de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) op het erf. Alles ging op slot en het hele koppel werd vergast. Pas drie maanden later konden nieuwe kippen het bedrijf op.

Thuis blijven

Karina Franken is vol lof over de begeleiding van de autoriteiten. ‘Zowel technisch als sociaal en medisch zijn we erg goed opgevangen. Ze namen alle tijd voor ons.’ Ditmaal hoefden de kinderen niet van huis weg. Om het risico op verspreiding zo klein mogelijk te houden, bleven ze toch zo veel mogelijk thuis, vertelt ze.
Dat ze toch doorgaan met de kippen in vrije uitloop, vinden Pieter en Karina Franken vanzelfsprekend. ‘We lopen niet meer risico dan gelijksoortige bedrijven en dit is iets wat de consument wil. Alle kippen die wij houden hebben het hier goed, alleen die met uitloop net iets beter. En we verdienen er goed aan’, zegt Pieter Franken. Zijn vrouw vult aan: ‘Nu het allemaal voorbij is, zijn we gewoon weer happy.’