Oesterzwam met een groen tintje

‘Laatst zei een collega-tuinder: ‘Ik heb een aanjager nodig.’ Dat kan ik me goed voorstellen. Ik zoek ook naar medewerkers die andere medewerkers nog efficiënter kunnen laten werken. Met vier soorten paddenstoelen en vijftien verschillende verpakkingen is altijd winst te behalen op arbeid. En arbeid is ongeveer 60 procent van de kostprijs. Verder automatiseren zie ik niet gebeuren.’
De Brabantse ondernemer voert met trots het Fair Produce-label. Paddenstoelenkwekers hebben gezamenlijk afspraken gemaakt over een goede behandeling van personeel. ‘We betalen het personeel een fatsoenlijk salaris en bieden goede huisvesting aan de buitenlandse medewerkers. We hebben voor zeven medewerkers uit Polen, Letland en Litouwen een huis beschikbaar met twee woonkamers, tien slaapkamers en al het denkbare comfort. Uitgangspunt bij Fair Produce is dat het personeel zo woont zoals je zelf woont. Dat is bij ons het geval.’

Biologisch

Certificering staat sowieso hoog op de agenda bij Verbruggen. GlobalGap, het Agro Milieucertificaat en het keurmerk Skal voor biologische producten heeft hij in de wacht gesleept. ‘Om biologisch oesterzwammen te telen heb ik biologisch geteeld stro nodig. Ik haal dat uit België, Engeland, Duitsland en Frankrijk. Bij iedere vracht zit een certificaat dat mijn toekomstige substraat biologisch is. Ik laat de paddenstoelen vervolgens zo snel mogelijk testen op het gebruik van bijvoorbeeld groeiremmers bij de productie van stro. Heel af en toe wordt de norm licht overschreden. Ik weet dus zeker dat mijn paddenstoelen biologisch zijn geteeld.’
De teler zoekt continu naar verbeterpunten in zijn productie. Want voor een echt duurzame teelt wil hij zo weinig mogelijk grondstoffen gebruiken. Het substraat dat eerder is gebruikt, vormt weer gedeeltelijk de basis voor een nieuwe teelt.
‘Als ik mijn grondstoffen honderden kilometers verderop haal, heb ik geen goede foodprint. Daarom heb ik een proef met waterschap Aa en Maas. Het riet dat zij uit de ecologische verbindingszone halen, gebruik ik weer voor de oesterzwammen. Ook wil ik telen op koffiedrab. Ik hoor dat ze in de Randstad met een bakfiets koffiedrab verzamelen om daarop paddenstoelen te telen. Een mooi initiatief, maar voor mij als ondernemer onrendabel. Ik wil daarom komende winter een nieuwe lijn opzetten om op grote schaal substraat van koffiedrab te maken’, vertelt Verbruggen.
De gebruikte koffie komt van (horeca)bedrijven. De benodigde machines en lopende band voor een hygiënisch productieproces staan al op het bedrijf.
Op 23-jarige leeftijd nam Verbruggen (nu 42) het roer over van zijn vader Piet. De drie oogstcellen van toen zijn uitgebreid tot 56 nu. De weekoogst is gemiddeld zo’n 8.000 kilo. Ook produceert Verbruggen iedere week 350 ton substraat. Naast de hoofdvestiging in Erp heeft de ondernemer samen met zijn vrouw Wendy in de loop der jaren kwekerijen in Uden, Boekel en Gemert gekocht. Het bedrijf Veme Specials in Gemert deelt hij met zijn compagnon Marco Mezenberg.
‘Het aantal paddenstoelenkwekers in Nederland is vanwege de dure arbeid in twintig jaar teruggelopen van 900 tot 130. Wij hadden de kans om een aantal bedrijven te kopen en aan te passen aan de eisen van de tijd. Met nieuwbouw was ons dat nooit gelukt’, zegt Verbruggen. Hardop droomt hij van een vestiging in Duitsland. ‘Daar is arbeid een stuk goedkoper. De Duitse markt is groot, de grondstoffen zijn in de buurt en consumenten willen het liefst producten van eigen bodem.’

Vaste afnemers

Vanwege de hoge investeringskosten blijft Verbruggen voorlopig in Noord-Brabant. Door in de hele keten actief te zijn, pakt hij op verschillende producten een kleine marge. Hij heeft vaste afnemers en een deel van de productie gaat naar de daghandel. ‘De afgelopen maanden lag de handelsprijs van gangbare oesterzwammen onder de kostprijs. Gelukkig trekt de markt de afgelopen weken weer wat aan en liggen de prijzen voor biologische producten een stuk hoger.’
Sommige innovaties pakken gunstig uit. Zo zorgt een koude-warmteopslag ervoor dat de energierekening laag blijft. ‘Alleen in januari heb ik dit jaar de verwarmingsketels aangehad.’
Maar er gaat ook weleens wat mis. ‘We hebben dure machines staan die we niet gebruiken. Toen we een eerste grote partij substraat van koffiedrab hadden gemaakt, bleek de pH-waarde niet te kloppen. Die hele partij konden we gewoon weggooien.’