Begrensd

Terugkijkend op de laatste eeuw melkveehouderij in Nederland hebben zich opvallende ontwikkelingen voorgedaan. Onder druk van een hongerige achterban werd van de landbouw een verhoging van de productie verwacht. Mechanisatie maakte schaalvergroting mogelijk, het gebruik van krachtvoer en kunstmest zette aan tot intensievere methoden van veehouderij en het verstrekken van subsidies jaagde de schaalvergroting nog meer aan.
Uiteindelijk keerde de wal het schip. Om overproductie in te dammen werd de melkveehouderij in het gareel van de quotering gedwongen. Nu er nieuwe afzetmarkten zijn gevonden en het quotum verdwijnt, heeft menig melkveehouder plannen het bedrijf uit te breiden.
Ondertussen zijn de verwachtingen die de maatschappij van ons heeft behoorlijk veranderd. Kwalitatief goed voedsel produceren is al lang niet meer voldoende. Dit moet gebeuren met respect voor dier en omgeving. De zuivel speelt hier gretig op in en probeert zich te onderscheiden met weidegang, duurzaamheid en andere mooidoenerij.
Zolang met deze thema’s extra geld uit de markt is te halen, valt er geen wanklank. Het voldoen aan bovenwettelijke eisen lijkt echter steeds meer op te schuiven naar een nieuwe standaard zonder beloning uit de markt.
Vooral het dossier weidegang heeft in korte tijd een flinke ontwikkeling doorgemaakt. In beginsel door kaasproducent Cono omarmd om zich in de markt te onderscheiden. Binnen enkele jaren stond weidegang synoniem voor een goede verzorging. Onder druk van maatschappelijke organisaties is vorig jaar zelfs een convenant afgesloten om de jaarlijkse daling van het aantal bedrijven met weidegang tot staan te brengen. Om deze tendens tegen te gaan ziet FrieslandCampina zich genoodzaakt een deel van het melkgeld in te houden en weer onder de weiders te verdelen.
De gestage schaalvergroting stuit eveneens op de nodige weerstand. Binnen LTO wordt daarom met de gedachte gespeeld om weidegang als verplichting in te zetten bij uitbreiding van de veestapel. Het merendeel van de melkveehouders lijkt het gebruik van weidegang als wisselgeld als een gemakkelijke weg naar maatschappelijke acceptatie te zien. Het is ook een kwestie van tijd tot het maximum aantal dieren per locatie wordt begrensd.
Dat zal slechts een kleine minderheid met echt ambitieuze groeiplannen raken. Dit is tevens een groep die vasthoudt aan de voorkeur voor opstallen. Vol vuur wordt dan verwezen naar landen waar vele honderden melkkoeien op één locatie volkomen geaccepteerd zijn. In feite geven deze schaalvergroters zelf aan waar hun toekomst ligt.

Jack Rijlaarsdam