Afrikaanse varkenspest maakt verzekeren actueler dan ooit

Bedrijfsadviseur Frank Steenbreker van accountantsorganisatie aaff kaartte de optie van verzekeren tegen dierziekten onlangs aan in een nieuwsbrief. Dat leverde opvallend veel reacties op, vooral van varkens- en pluimveehouders in Zuid- en Oost-Nederland.

'Of verzekeren verstandig is, blijft altijd een ondernemersafweging. De vraag is hoe groot het risico is en of het bedrijf de impact van een calamiteit kan dragen', geeft Steenbreker aan. Nederlandse veehouders die zich willen verzekeren tegen dierziekten komen uit bij Topteam Agrarische Verzekeringen.

Dit bedrijf biedt sinds 2018 polissen aan van de Duitse verzekeraar R+V, onderdeel van de Genossenschaftliche FinanzGruppe. De belangstelling was jaren minimaal, zegt Johan Dollevoet van Topteam Agrarische Verzekeringen. 'Maar dat verandert nu er meer aandacht komt voor risicoafdekking.'

In principe zijn alle meldingsplichtige dierziekten te verzekeren. Denk aan Afrikaanse varkenspest, mond- en klauwzeer, blauwtong en lumpy skin disease. Maar ze zijn niet allemaal even relevant. Tot enkele jaren geleden konden pluimveehouders zich bij R+V ook verzekeren tegen de gevolgen van vogelgriep, maar dat product is inmiddels van de markt.

Diergezondheidsfonds

Dollevoet maakt onderscheid tussen meldingsplichtige en niet-meldingsplichtige ziekten, zoals APP en PRRS. Voor beide categorieën bestaan verzekeringsproducten. Wanneer een bedrijf wordt getroffen door een meldingsplichtige ziekte en dieren moeten worden geruimd, dan worden die vergoed via het Diergezondheidsfonds.

Vervolgschade als leegstand, productieverlies, kosten voor herbevolken of het wegvallen van afzet wordt daaruit níet betaald. 'Die vervolgschade is vaak groter dan de directe schade', weet Dollevoet. Om dat te illustreren, haalt hij de biggenexport naar Spanje aan, die in de afgelopen weken instortte.

Eigen risico

De hoogte van de premie hangt af van het gekozen eigen risico. Standaard bedraagt dit 4 procent, maar agrariërs kunnen dit verlagen naar 2 of 3 procent of verhogen naar 5 of 6 procent. Bij een eigen risico van 6 procent daalt de premie met 30 procent en bij een eigen risico van 5 procent met 15 procent.

Het omgekeerde geldt ook: een eigen risico van 2 procent betekent een 30 procent hogere premie en bij 3 procent is dat plus 15 procent. 'Veel ondernemers kiezen eerder voor een iets hoger eigen risico om de premie betaalbaar te houden', ziet Dollevoet. De premie is niet afhankelijk van de looptijd. De keuze daarin is één of drie jaar. Daarna wordt deze automatisch verlengd.

De schade wordt vastgesteld op basis van het productiejaar voor de calamiteit, gecorrigeerd voor actuele marktprijzen en het verwachte resultaat zonder uitbraak. De werkwijze is vergelijkbaar met die van een brandschadeverzekering.

Halve big per zeug

Voor het afsluiten van de verzekering gelden weinig aanvullende eisen. Alleen topfokbedrijven moeten aan strengere voorwaarden voldoen, vanwege de hogere financiële risico's. Richtprijzen voor de verzekerde bedragen zijn: 1 tot 1,50 euro per vleesvarkensplaats en 15 tot 25 euro per zeug. 'Bij de huidige marktprijzen is dat een halve big per zeug', licht Steenbreker toe.

Het verzekerde bedrag wordt vastgesteld op basis van een biggenprijs die vooraf in overleg met de varkenshouder wordt afgesproken. De schadevergoeding wordt berekend op basis van de actuele marktprijs van biggen, maar alleen binnen een bandbreedte van min 20 procent tot plus 20 procent van de vooraf afgesproken biggenprijs.

De afweging of het verstandig is om een verzekering af te sluiten tegen dierziekten, ligt voor elk bedrijf anders. Een vermeerderings- of subfokbedrijf, een op export gericht bedrijf of een bedrijf dat recent fors heeft geïnvesteerd, loopt meer risico dan een vleesvarkensbedrijf.

Om een juiste afweging te kunnen maken, adviseert Steenbreker om in scenario's te denken. Hoe een begroting eruitziet onder normale marktomstandigheden zonder een calamiteit. En hoe het verloop van de liquiditeit is bij een calamiteit als een dierziekte, met eventueel ruiming van dieren, leegstand en herbevolking van het bedrijf.

Inkomensverliezen

De kernvraag is volgens de bedrijfsadviseur of de ondernemer het inkomensverlies wil en kan dragen, mede gelet op de gunstige marktomstandigheden van de afgelopen jaren en eventuele recente investeringen. 'Realiseer je dat een periode van leegstand en herbevolking van een zeugenbedrijf grote financiële gevolgen kan hebben.'

Het gaat er volgens Steenbreker om hoe je de premie het meest effectief inzet: een hoger eigen risico of een andere gestelde biggenprijs om te komen tot een verzekerde som, kan dan een logische keuze zijn. 'Risico's die je niet wilt of niet kunt dragen, moet je verzekeren.'

Het belangrijkste is dat ondernemers inzicht hebben in hun risico's en een bewuste keuze maken. Steenbreker: 'Zijn de financiële gevolgen niet draagbaar of wil je dat risico niet lopen, dan moet verzekeren op zijn minst overwogen worden.'