Akkerbouwer Van Duyse: 'Zonder regenhaspel zou ik niet staan waar ik nu sta'

Bij aankomst op het erf in Nieuw Namen is Van Duyse nergens te bekennen. Na een paar minuten wachten, komt hij eraan lopen. 'Ik was in het tarweperceel. Van collega's hoorde ik dat ze hadden gespoten tegen luizen, want er schijnt hier in de buurt luizendruk te zijn. Je moet kort op de bal zitten. Bij dergelijke signalen loop ik dezelfde dag nog door het perceel', verklaart de akkerbouwer.

'Zullen we maar even binnen gaan zitten?', vervolgt hij. Eenmaal aan de keukentafel onder het genot van een vers kopje koffie blikken we terug op de afgelopen jaren en kijken we in de toekomst. 'Ja, het gaat best goed hier', zo steekt Van Duyse van wal.

'Vier jaar geleden, toen ik 30 was, heb ik het bedrijf overgenomen. Sindsdien is er wel wat veranderd, maar niet radicaal. Mijn vader helpt veel mee en met hem overleg ik alles nog, al neem ik zelf wel de eindbeslissingen. Het is fijn dat hij het ploegen van mij kan overnemen. Spuiten doe ik allemaal zelf, omdat ik het belangrijk vind om regelmatig alle percelen te zien. Mijn moeder helpt met de administratie. Ze vindt het leuk om betrokken te blijven en 'feeling' te houden met de dagelijkse gang van zaken.'

Toch ziet het bedrijf in het oostelijke deel van Zeeuws-Vlaanderen er nu wel anders uit dan voordat Van Duyse het officieel overnam. Ten opzichte van negen jaar geleden is het areaal met 50 hectare uitgebreid naar 150 hectare in totaal. 'Tegelijk met de overname kocht ik een blok grond erbij van 10 hectare. Dit was niet gepland, maar ik kreeg het aangeboden van een collega-teler van wie we al jarenlang grond huurden. Daarnaast hadden we in de jaren voor de overname ook al een paar keer percelen erbij gepacht.'

Het valt de akkerbouwer bij het teruglezen van het artikel van negen jaar geleden op dat hij toen hogere – en op dat moment actuele – grondprijzen noemde dan hij een jaar of vijf later betaalde. 'Het werd me als jonge boer gegund, waardoor ik de grond voor onder de marktprijs kon kopen', vertelt hij dankbaar. 'Ik vind het wel grappig dat zulke dingen anders zijn gelopen dan ik toen verwachtte.'

In 2016 besloeg het areaal 100 hectare en bestond het bouwplan uit poot- en consumptieaardappelen, zaaiuien, suikerbieten, bruine bonen, graszaad en tarwe. Van Duyse zat toen al zes jaar in maatschap met zijn ouders en werkte als vertegenwoordiger bij een landbouwmechanisatiebedrijf. Daarnaast was hij lid van de jongerenraad van Cosun en CZAV. Ook was hij bestuurder van het Agrarisch Jongeren Kontakt (AJK) Oost Zeeuws-Vlaanderen.

Anno 2025 is het areaal 150 hectare en het bedrijf teelt, naast de genoemde gewassen, nu ook vlas. In de afgelopen negen jaar heeft Van Duyse ook enkele seizoenen peen en cichorei geteeld, maar deze gewassen komen om verschillende redenen niet meer in het bouwplan voor.

Verder heeft de ondernemer zijn baan buiten de deur al jaren opgezegd en is hij geen lid meer van de jongerenraden. Wel zit hij bij studieclubs en is het zijn laatste seizoen als voorzitter van de lokale AJK-afdeling. 'Het wordt onderhand wel tijd voor een bestuurswisseling', lacht Van Duyse.

Terug naar de ambities die hij bijna tien jaar terug had. Een belangrijk doel was het verhogen dan wel stabiliseren van de gewasopbrengsten. Is dat gelukt? 'Poeh. Nou ja, in 2018 hebben we de uien niet eens gerooid, omdat ze zo slecht waren door de droogte. Maar de aanleg van diepdrainage in 2019 en 2020 heeft ons toen en in de jaren erna gered', legt de Zeeuw uit. 'Zonder beregeningshaspel zou ik niet staan waar ik nu sta.'

Zoetwaterbellen

Via de horizontale diepdrains kan het bedrijf water oppompen uit zoetwaterbellen die onder twee percelen zitten. Van daaruit kan Van Duyse met slangen verbindingen leggen naar alle percelen en zo zijn complete areaal beregenen. Dankzij de 'sterke' kleigrond met een afslibbaarheid tussen de 25 en 55 procent, in combinatie met beregening, heeft de akkerbouwer geen last meer van droogte.

'Zaaiuien teel ik ook alleen nog maar op eigen grond en in een ruime rotatie van 1 op 10. Hierdoor slaag ik erin de bodem te vrijwaren van ziekten zoals aaltjes, fusarium en witrot', geeft Van Duyse aan. Hoewel hij zich weinig zorgen meer lijkt te maken over de droogte, vreest hij een nat jaar zoals 2023. 'Het lukte niet om alle aardappelen uit de grond te krijgen. Toen ik ze in de winter over de vorst aan het onderwerken was, sprongen de tranen in mijn ogen. Achteraf gezien was het overigens financieel een goed jaar, dat maakte veel goed.'

Dit jaar is de situatie heel anders. Vanwege de hoge gewasopbrengsten voor alle akkerbouwgewassen, staan de marktprijzen behoorlijk onder druk. Voor het eerst sinds 2022 staat het vertrouwen onder akkerbouwers weer in de min. De positief ingestelde Van Duyse spreekt uit dat hij plezier heeft in het vak en voorlopig op dezelfde voet verdergaat, maar geeft toe dat het steeds lastiger wordt een goed financieel rendement in de benen te houden.

Gelegenheidstelers

Als voorbeeld noemt hij bruine bonen, een gewas dat erg schommelt op de balans van een akkerbouwbedrijf. 'Gelukkig gaat de eiwitpremie voor bruine bonen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) naar beneden, waardoor het voor gelegenheidstelers een minder interessant gewas wordt. Dan blijft het areaal kleiner of stabieler. Ik stoor me al jaren mateloos aan de GLB-premies, die mogen wat mij betreft direct stoppen', foetert Van Duyse.

'Gelegenheidstelers verpesten de markt. Het geeft weinig stabiliteit in areaal en dat is ook lastig voor loonwerkers die investeren in mechanisatie. Daarbij teel ik zelf liever een gewas dat ik voor de lange termijn kan telen, waarbij de markt en het areaal met elkaar in verhouding zijn.'

Van Duyse rekent erop dat zijn bedrijf voorlopig niet groeit in areaal. 'Maar als er kansen komen waar ik me goed bij voel, ga ik het zeker overwegen.' Als het gaat om investeringen zal hij zich eerst richten op de bedrijfsgebouwen waarin 'alles tot aan de deur vol staat'. 'Iets meer werkgemak zou wel fijn zijn. Ik twijfel nog tussen een kistenbewaring voor pootgoed of een machineberging. We gaan het zien.'