Indonesië heeft duurzame partners nodig

Met een groeiende bevolking van ten minste 280 miljoen Indonesiërs vreest president Prabowo Subianto voor een voedseltekort. Hij wil Indonesië minder afhankelijk maken van dure import en de agrarische sector verduurzamen.

Indonesi%C3%AB+heeft+duurzame+partners+nodig
© ANP

De boer met zijn traditionele strohoed in het idyllische rijstveld blijft het populaire beeld van Indonesië. Maar wat het romantische plaatje volgens de Indonesische agrobusinessondernemer Miranda Ghee niet vertelt, is dat de rijstbouw te intensief is. Er moet steeds meer rijst worden geïmporteerd om al die monden te voeden.

Daarnaast draagt rijstbouw bij aan de klimaatcrisis. Hogere temperaturen veroorzaken meer onkruid in de rijstvelden. Gewasbeschermingsmiddelen om die te verdelgen, verspreiden vervuilende methaangassen. Maar anders komen Indonesiërs niet aan hun rijst, dat beseft Ghee ook wel.

Toch moet de Indonesische landbouw duurzamer worden. 'We werken aan rijstvervangers, zoals rijst gemaakt van de cassave en konjac. Er zit niet alleen veel meer voedingswaarde in; deze gewassen zijn ook beter voor het milieu en gebruiken beduidend minder water', legt Ghee uit. Op een kilo rijst staat wel 3.400 liter waterverbruik. Ghee werkt met boerengemeenschappen samen op verschillende eilanden, zoals Java en de Molukken.

Ik gun de Indonesiërs de mooie tomaat die we ook in Nederland verbouwen

Gerrit Staal, marketing- en exportstrateeg

Indonesië importeert naast rijst ook landbouwproducten als tarwe voor brood en noedels, sojabonen voor tempeh en tofu en suiker. President Subianto vindt dat Indonesische boeren al deze basisgewassen net zo goed zelf kunnen verbouwen. Al is het om zijn vlaggenschipprogramma, dagelijks een gratis lunch voor 82 miljoen schoolkinderen en zwangere vrouwen, te behouden. De kosten lopen nu al in de 2 miljard dollar. Maar hij won er wel grotendeels de verkiezingen mee.


Rijst blijft een grote teelt in Indonesië.
Rijst blijft een grote teelt in Indonesië. © ANP

Subianto is niet de eerste president die zich inzet voor de modernisering van de landbouw. Hij pakt het grootschaliger aan dan zijn voorgangers. Op het minder bevolkte eiland Sumatra opende hij deze zomer de eerste Indonesische 'food estate' met bijna 12.0000 hectare grond. Als de nieuwe hoofdstad in Kalimantan – het Indonesische deel van Borneo – straks klaar is, komt daar nog zo'n tweede ontwikkelingsgebied.

De president wil vooral kleine, lokale boeren betrekken bij deze moderne plantages. Maar het ontbreekt ze aan kennis en geld. Op uitnodiging van de Indonesische overheid bezochten bijna dertig Nederlandse zaadbedrijven, experts op het vlak van groene technologie en onderzoekers van Wageningen University & Research onlangs deze 'food estate' in Sumatra.

Interessante markt

Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, die samen met de Nederlandse ambassade in Jakarta het bezoek regelde, zijn de eerste contracten gesloten. Samen met zijn Indonesische partner produceert het Nederlandse bedrijf HZPC inmiddels 50 ton Nederlandse pootaardappelen. De rijksdienst noemt Indonesië, dat als economische wereldmacht op de zevende plek van de wereld staat, een interessante markt voor de Nederlandse tuinbouwsector.

De Nederlandse marketing- en exportstrateeg Gerrit Staal ziet vooral toekomst voor Nederland in de tuinbouw. Staal, afkomstig uit het Westland, richtte Initiative Greenhouse Horticulture in Indonesië op. 'Er is een groeiende middenklasse in Indonesië die meer geld heeft te besteden en een betere voedselkwaliteit wil.' Ghee bevestigt dat de meer bemiddelde consument liever bij een buitenlandse supermarkt groenten en fruit koopt, omdat er geen bruine plekjes op zitten.

Als het om verduurzaming van de hortisector gaat, is tuinbouw in kassen volgens Gerrit Staal ook de beste oplossing. 'Zo bereikt Indonesië een hogere productie die met minder gebruik van water en pesticiden nauwelijks bijdraagt aan de opwarming van de aarde.'


Aardbeienteelt in een eenvoudige kas.
Aardbeienteelt in een eenvoudige kas. © Wilma van der Maten

Doordat kassen minder ruimte innemen, kunnen deze tuinbouwbedrijven dichter bij grote steden komen te staan. Nu liggen de landbouwvelden op ten minste drie uur rijden van de metropool. Door het drukke verkeer duurt het uren voor de verse groenten in de winkels liggen. 'Ik gun de Indonesiërs de mooie tomaat die we ook in Nederland verbouwen.'

Monopolie op batterijen

Agrobusinessondernemer Ghee is het met Staal eens. Zij zou ook het liefst op glastuinbouw overschakelen. 'Kassen zijn door te dure elektriciteit onhaalbaar. In Indonesië bestaat geen landbouwsubsidie. Het elektriciteitsbedrijf van de staat bezit het monopolie op de batterijen.'
Buitenlandse bedrijven zijn volgens Ghee best bereid in Indonesië te investeren. 'Het grootste obstakel blijft de corruptie die eerder toe- dan afneemt. En een wet die bepaalt dat je als buitenlands bedrijf een partner moet zoeken waar je slechts voor 30 procent mede-eigenaar van bent.'

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland bevestigt dat Nederlandse investeerders in de groene technologie nog wat afwachtend zijn. Tegelijkertijd vindt de rijksdienst dat de Indonesische overheid de infrastructuur in Noord-Sumatra flink heeft verbeterd.


Aardbeienteelt in een eenvoudige kas.
Aardbeienteelt in een eenvoudige kas. © Wilma van der Maten

Zo is er vanaf de 'food estate' een asfaltweg naar de zeehaven Medan aangelegd. Deze regionale hoofdstad van Sumatra met 2,5 miljoen inwoners ligt dicht bij het stadstaatje Singapore dat bijna geheel afhankelijk is van voedselimport. Ook is er watervoorziening gekomen voor irrigatie op de plantage.

In Brussel staat de Europese Unie op het punt een nieuw handelsverdrag met Indonesië te tekenen. Indonesië is nog wat terughoudend. Er mag alleen duurzame palmolie naar Europa worden geëxporteerd. Indonesië moet aantonen dat geen van de exportproducten op 'gekapte' grond is verbouwd.

Handelsrelatie met Verenigde Staten staat op scherp

De Indonesische landbouw heeft zeker potentie voor de Europese Unie (EU) en Verenigde Staten (VS), stelt Simon Field, directeur van het Indonesische agrobedrijf Springfields. 'Indonesiërs beschikken over minder groene kennis, maar ze weten wel hoe je in de tropen fruit en groenten moet verbouwen.' De VS investeert in groene techniek en helpt Indonesische bedrijven klimaatbestendig te worden. Indonesië exporteert koffie, thee en cacao naar zowel de EU als Amerika. Maar volgens Field heeft de VS de handelsrelatie op scherp gezet door Indonesië 19 procent invoertarieven in rekening te brengen, terwijl het land zelf al zijn goederen gratis naar Indonesië exporteert. De Springfields-directeur verwacht dat de Chinezen in het gat springen dat de VS zal achterlaten. 'Chinezen zijn slimmer. Die hebben voedsel nodig.' Hij ondersteunt een Indonesische start-up die avocado's teelt voor de Chinese markt.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    12° / 9°
    95 %
  • Zaterdag
    12° / 7°
    95 %
  • Zondag
    11° / 7°
    95 %
Meer weer