Zorgen bij jonge boeren over dure grond en toekomst

Dit blijkt uit het onderzoek Grond als sleutel voor de toekomst. Het onderzoek is uitgevoerd door Prosu Databased Marketing in opdracht van burgercoöperatie Land van Ons. In totaal werden 289 jonge – gangbare en biologische – boeren uit heel Nederland geïnterviewd.

Grote zorgen onder jonge boeren zijn overheidsbeleid (45 procent) en milieuregels (34 procent). Een op de tien jonge boeren overweegt zelfs te emigreren. Jonge boeren verlangen vooral naar stabiliteit, duidelijkheid en eerlijke randvoorwaarden, zowel in beleid als in de markt.

Biologische boeren noemen deze zorgen minder vaak en wijzen relatief vaker op financiering (13 procent) en afzetprijzen (17 procent). Gebrek aan grond en de stikstofproblematiek spelen bij beide groepen een rol. Ruim de helft van de jonge boeren (55 procent) slaagt erin om wel extra grond te kopen of te pachten. Maar een aanzienlijk deel – 21 procent – had geen succes, 10 procent vond het onbetaalbaar.

Terughoudenheid banken

Redenen waarom aankoop van grond niet lukte, zijn het beperkte aanbod en terughoudendheid bij banken bij financieringsaanvragen. Waar grond vrijkomt, gaat het vaak in grote kavels of wordt er overboden door grotere boeren, investeerders of andere sectoren. Ook regels en keuzes van overheden en verpachters worden genoemd, zoals provincies die boven marktprijs verkopen of bepaalde groepen voorrang geven.

In het onderzoek werd aan de deelnemers ook een aantal oplossingen voorgelegd waarop ze konden reageren. Zo ziet een meerderheid van de jonge boeren grondruil in de omgeving als een nuttig instrument.

Ongeveer de helft van de boeren steunt het idee van een grondbank van waaruit grond ter beschikking wordt gesteld voor jonge en/of biologische boeren. Biologische boeren zijn hierover nog een stuk positiever. Als er een grondbank zou bestaan, dan heeft een ruime meerderheid van de boeren interesse.

Weinig steun voor zonering

Het plan om landbouwgrond in Nederland in te delen in zones voor intensieve voedselproductie anderzijds en natuurinclusieve en maatschappelijke landbouw bij kwetsbare natuur kan op weinig steun rekenen van gangbare boeren. Dit voorstel maakt deel uit van een plan voor een grondgebonden melkveehouderij van ChristenUnie en NSC.

Het merendeel (55 procent) van de jonge boeren met gangbare bedrijven ziet een omschakeling naar biologische landbouw niet als een optie. Slechts 4 procent van de gangbare boeren overweegt dit serieus. Bij meer dan 20 procent van de gangbare boeren hangt omschakeling af van de omstandigheden. Veelgenoemde obstakels zijn te weinig of te dure grond (60 procent) en de overgangsperiode (33 procent). Ook onzekerheid over overheidsbeleid en afzet worden vaak genoemd.