'Hansen heeft grote beloftes aan jongeren in te lossen'

'Ik vind het voorzitterschap prachtig', motiveert Meedendorp zijn reden om zich herkiesbaar te stellen. 'Je runt samen met jonge ondernemers een club met grote impact. We bekijken hoe we onze belangen kunnen bundelen om het beste resultaat te behalen op diverse thema's, van de tarieven van de Amerikaanse president Donald Trump tot aan duurzaamheidswetgeving. Het voorzitterschap is in die zin te vergelijken met mijn rol in het akkerbouwbedrijf: ondernemend.'

De structuur en de zekerheid van het GLB-budget zijn echt problematisch

Peter Meedendorp, voorzitter CEJA

U kwam twee jaar geleden als nieuwe voorzitter niet bepaald in rustig vaarwater terecht.

'Er gebeurde in die tijd inderdaad veel. Denk aan de boerenprotesten, de strategische dialoog over de toekomst van de landbouw en daarna de Europese verkiezingen. In die periode hebben we als CEJA veel zaadjes geplant om in Brussel verandering te brengen. Nu is het tijd om te oogsten.'

Welke oogst is voor CEJA het belangrijkst?

'De helft van de boeren is 55 jaar of ouder. Zij stoppen allemaal binnen vijftien jaar. Zonder generatievernieuwing dreigt een structurele krimp van het aantal actieve landbouwbedrijven in Europa. De grootste drempels voor jonge boeren zijn de beperkte toegang tot grond, financiering en kennis. Die barrières moeten geslecht worden.'

Hansen heeft van generatievernieuwing een speerpunt gemaakt. Maakt hij zijn belofte waar?

'Er zijn al mooie stappen gezet. Zo werkt de Europese Investeringsbank aan een leningenpakket van 3 miljard euro. Nationale banken kunnen daarmee rentekorting geven aan jonge boeren die grond willen kopen.'

'Ook zijn er voorstellen gedaan voor administratieve lastenverlichting. De Europese Commissie wil bijvoorbeeld de regels versoepelen voor jonge agrariërs die bedrijven overnemen die niet aan de milieunormen voldoen. Zo kunnen Nederlandse veehouders die door de stikstofregels al jaren niet vooruit kunnen, toch subsidie ontvangen om te investeren in verduurzaming. Dit waren aanbevelingen vanuit CEJA. Het is goed om te zien dat Hansen ze direct heeft doorgevoerd.'

Hansen heeft vlak voor het zomerreces ook de voorstellen voor het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) gepresenteerd. Hoe zijn die geland bij CEJA?

'Het positieve is dat er voor de land- en tuinbouw een geoormerkt budget is en een onafhankelijk GLB-voorstel. Andere goede dingen zijn: de betere specificatie van de hectarepremie – zodat dit geld meer terechtkomt bij actieve landbouwbedrijven – meer mogelijkheden om maatregelen te nemen tegen crises en ruimere investeringsregelingen. Voor jonge boeren is onder andere de vestigingssteun opgehoogd naar maximaal 300.000 euro en komt er een starterspakket.'

En de minder positieve kanten?

'De structuur en de zekerheid van het budget zijn problematisch. Los van het GLB is er ook een nieuwe structuur voor de Europese begroting voorgesteld, waarbij de ministers van Financiën en de regeringsleiders meer de leiding over de geldstromen hebben. Het GLB wordt zo als het ware meer genationaliseerd.'

Kunt u dat uitleggen?

'Het gaat om nationale en regionale partnerschapsplannen (NRPP). Het is een methodologische chaos. De hectarepremie, ecoregelingen, geld voor jonge boeren en plattelandsgelden zijn op één hoop gegooid. Dit resulteert in 27 verschillende GLB's, zonder garantie voor een gelijk speelveld.'

'De commissie doet wel aanbevelingen om de plannen enigszins vanuit Brussel te sturen, maar ik heb mijn bedenkingen of dat gaat lukken. Ook heb ik weinig hoop in de uitvoering.'

Zitten er pijnpunten voor jonge boeren en tuinders in het nieuwe GLB?

'Er mist een verplicht percentage voor steun aan jonge boeren. Hansen heeft zich sinds zijn aanstelling gepresenteerd als de Eurocommissaris voor jonge boeren. Dus ik verwacht niet dat het hierbij blijft. Hij heeft grote beloftes aan jonge boeren in te lossen.'

Uit de agrarische sector klinkt forse kritiek op het feit dat de Europese Commissie de kaasschaaf over het GLB-budget wil halen.

'300 miljard euro is geoormerkt, ofwel vastgelegd voor de landbouw. Dat is nu nog 387 miljard euro. Het lijkt er dus op dat we bijna 90 miljard euro kwijt zijn. Maar dat klopt niet helemaal, want de plattelandsregelingen vallen buiten het oormerk.'

'Dat is politiek gezien slim gedaan, want daardoor is niet duidelijk wat nu precies de korting is op het GLB. De schattingen zijn dat de bezuiniging uitkomt op 10 tot 15 procent, afhankelijk van hoe de keuzes binnen een lidstaat gemaakt worden.'

Maar korting is korting. Dat is geen leuke boodschap voor uw achterban.

'Dat klopt. De bal ligt nu bij het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. Daar focust onze lobby zich nu ook op. De land- en tuinbouw moet zich niet laten verblinden door alleen het GLB-voorstel, want het echte verlies zit in de NRPP. Oftewel, wie er uiteindelijk aan de knoppen komt te zitten.'

Voorzitter Massimiliano Giansanti van Copa-Cogeca dreigde vanwege de aangekondigde GLB-bezuiniging met nieuwe protesten en zei dat hij zijn trekker klaar heeft staan. Dat heb ik u niet horen zeggen.

'Ik hoef niet te dreigen dat ik een trekker heb, dat is denk ik wel bekend. Ik blaf niet, maar bijt wel.'

Zitten jullie wel op één lijn met Copa-Cogeca?

'Ik kan het goed vinden met voorzitter Massimiliano Giansanti. We zijn het inhoudelijk over de grote lijn ook zeker eens. In spannende tijden is eenheid van landbouworganisaties het streven. Maar wanneer er keuzes gemaakt moeten worden, kies ik altijd voor de actieve boer en investeringen op bedrijven die blijven.'

De verkiezingen komen eraan. Landbouw lijkt onder te sneeuwen door onderwerpen als defensie en asielwetgeving.

'Dat klopt. Dat zie je ook in de prioritering van de Europese begroting. Daarbij willen lidstaten niet meer dan nodig betalen aan de Europese Unie. Dit bedreigt de landbouwbegroting. Toch moet landbouw een belangrijk dossier blijven.'

'Een Europese defensiestrategie moet ook een landbouwstrategie zijn. Voor voedselzekerheid in een steeds onvoorspelbaardere wereld heb je jonge boeren nodig die voedsel produceren en het agrofoodcluster aan de gang houden.'

Wat verwacht u van de politiek?

'Ik verwacht van partijen dat ze kleur bekennen op opdrachten aan de landbouw in de Europese Unie. Hoe gaan we om met de klimaatwet, verbetering van het concurrentievermogen en de Kaderrichtlijn Water? We zien dat agrariërs minder kunnen rekenen op het GLB, en daarnaast wordt het halen van meerwaarde uit de keten belangrijker voor het verdienvermogen.'

'Hoe combineren partijen dit met bestaande milieu- en klimaatwetgeving? Discussies daarover kunnen mij niet inhoudelijk genoeg zijn. Politieke partijen moeten hierover snel een standpunt innemen.'

Over de voorzitter van CEJA

De 25-jarige Peter Meedendorp heeft samen met zijn vader een akkerbouw- en loonbedrijf in het Groningse Onstwedde. Meedendorp studeerde Landbouweconomie aan Wageningen University & Research. In 2021 werd hij portefeuillehouder Internationaal bij het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en in 2023 werd hij gekozen tot voorzitter van de European Council of Young Farmers (CEJA). Op 2 juli van dit jaar is Meedendorp herkozen als voorzitter van de koepelorganisatie van Europese jonge boeren en tuinders.

In de afgelopen jaren heeft CEJA onder leiding van Meedendorp met de Europese Commissie onder meer samengewerkt aan de oprichting van een grondobservatorium. Ook de openstelling van de Europese Investeringsbank voor jonge boeren en de flexibele investeringssteun in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zijn belangrijke resultaten die zijn behaald.