Een dag op pad met de rundveedierenarts: 'Het mooist is de samenwerking'

Het is maandagochtend, 07:45 uur. Op weg naar Rundveedierenartsen Wolvega zoeft een caddy van de praktijk voorbij. Zou het spoed zijn? Eenmaal aangekomen op Grindweg 130 staan de meeste caddy's en busjes met de benodigde attributen en bijgevulde voorraad medicijnen en vaccinaties weer startklaar. De deur van de praktijk zwaait open. 'Goedemorgen', begroet Folkert Postma enthousiast. Binnen komt de geur van verse koffie je tegemoet. 'We hebben een afwisselende dag voor de boeg.'

De rundveedierenartsen, paraveterinairen en assistenten starten hun werkdag op de praktijk. Na het doornemen van hun agenda, het bespreken van de weekenddienst, het lezen van appjes van veehouders met uiteenlopende vragen en het beluisteren van voicemailberichten, stappen de rundveedierenartsen in hun auto naar de eerste afspraak.

Onderweg belt Postma zijn klanten terug. 'Folkert, ik heb een vaarskalf dat overkoot staat. Komt dat goed? Wat kunnen we het beste doen?', vraagt een veehouder. 'We kunnen het kalf spalken', antwoordt Postma. 'Daarmee rekken we de pezen voorzichtig op. Ik kom vanmiddag wel even bij je langs.'

Intussen rijdt Postma het erf op van zijn eerste afspraak. Op het programma staat een drachtcontrole, het nemen van een melkmonster voor een bacteriologisch onderzoek en een kalf met traanogen. Twintig koeien zijn door de melkrobot gesepareerd naar een aparte ruimte. De veehouder staat met pen en papier paraat om de drachtige en niet-drachtige koeien te noteren. 'Zie je dat kleine stipje daar op het scherm?', wijst Postma. 'En zie je daar nog een stipje? Deze koe is drachtig van een tweeling', legt hij uit.

'Deze koe gaat drie weken eerder droog dan de koeien die drachtig zijn van een eenling', vertelt de melkveehouder, die samen met zijn vrouw, broer en ouders 240 koeien melkt en een loonbedrijf runt. Ook wordt bij een van de koeien een melkmonster genomen. 'Door middel van een bacteriologisch onderzoek kunnen we zien welke bacterie de mastitis veroorzaakt en welke middelen we gericht kunnen inzetten.'

Na een kop koffie bij de melkveehouder om het een ander door te praten, gaat de reis verder. Dit keer naar een melkveehouder met een zieke koe. Een lebmaagverplaatsing, waarbij de lebmaag door gasvorming uitzet als een ballon en van onderin de buik naar boven toe 'zweeft'. 'De koe heeft een tweeling gekregen', legt de melkveehouder uit.

'Ik heb haar onder meer energiebolussen gegeven tegen slepende melkziekte', gaat hij verder. 'Maar ze komt er maar niet bovenop.' Postma legt het uiteinde van zijn stethoscoop tegen de buik van de koe. 'Moet je eens luisteren', zegt hij. 'Hoor je een 'ping' als ik met mijn vingers tegen de buik tik? Dat betekent dat er gas in de buik zit en de lebmaag is verplaatst. Bij een goede ligging hoor je namelijk een dof geluid. We moeten de lebmaag weer op de goede plek zien te krijgen.'

Nog niet zo heel lang geleden moesten koeien voor deze ingreep via hun zij op hun rug worden gerold. 'Dat is niet alleen vervelend voor de koe, maar ook zwaar voor de veehouder, voor ons en het is niet heel nauwkeurig', weet Postma. Tegenwoordig kan de koe dankzij een kijkoperatie aan het voerhek blijven staan. De koe krijgt een plaatselijke verdoving, de huid wordt geschoren en ontsmet, en er worden twee kleine sneetjes voor de camera en instrumenten in de buikwand gemaakt.

Met behulp van de instrumenten en een lange draad wordt de lebmaag precies op de goede plek gezet en vastgezet. 'Wil je nog eens in de camera kijken?', vraagt Postma. 'Als het goed is zie nu dat de lebmaag is verdwenen.' Na het dichten van de twee kleine sneetjes, wondspray, pijnstilling en een infuus mag de koe weer los van het voerhek.

In de auto belt Postma opnieuw veehouders terug. 'Ha Folkert', galmt er door de luidspreker van de auto. 'Mijn koeien gaan hard onderuit. Ze zakken in melk. Heerst er een virus?' 'Veel boeren denken dat ziektes ontstaan door factoren van buitenaf', legt Postma na dit telefoontje uit. 'Maar een verminderde diergezondheid komt vaak door veranderingen in het voer, het management rondom voeren of problemen met klauwgezondheid.'

Op de praktijk vergadert Postma met het hele team en werkt hij de administratie bij. 'Dat is het minste klusje. Het mooist is de afwisseling en de samenwerking met de veehouders. De dag loopt vaak anders dan gepland. Natuurlijk heb je je vaste afspraken, maar de spoedgevallen en het feit dat je een koe, kalf of een heel koppel in samenwerking met een veehouder beter kunt maken, maakt het werk mooi. Daar doe je het voor.'