Tarwegistconcentraat vervangt eiwit in rantsoen melkgeiten

'Alles is stabiel gebleven, terwijl we fors besparen op krachtvoer. Ook denk ik dat de geiten gezonder zijn', zegt pilotdeelnemer Wim Berkhof. In dit artikel deelt hij zijn ervaringen. Onderzoeker Francesca Neijenhuis van Wageningen Livestock Research legt uit hoe de tests in de pilot zijn verlopen en nutritionist Harry Snitselaar van Duynie Feed vertelt wat hij weet over het voeren van tarwegistconcentraat.

'Hypothese klopt, meer onderzoek nodig'

Bij de pilot uit 2023 kreeg een testgroep op twee melkgeitenbedrijven tarwegistconcentraat door hun rantsoen gemengd. 'De pilot is gedaan op twee bedrijven, die onderling erg van elkaar verschillen. Het is dus geen algemeen verhaal. Toch is de uitkomst voor beide bedrijven vergelijkbaar; we hebben in de proef de welzijnsparameters en de melkproductie bekeken, en de negatieve consequenties van het voeren van tarwegistconcentraat voor voeropname, productie en gezondheid waren relatief klein of zelfs afwezig', licht Neijenhuis toe.

In respectievelijk negen en tien weken kreeg een groep duurmelkgeiten tarwegistconcentraat gevoerd. Eenzelfde controlegroep kreeg het vertrouwde rantsoen. Naast voeranalyses en melkmetingen werden welzijnskenmerken bij de geiten gescoord: schone achterhand, gezonde uier, soepele gangen, vachtconditie en Body Condition Score. Ook de mestconsistentie is bekeken. Neijenhuis: 'Al weten we eigenlijk nog maar weinig over wat dat betekent voor de ruwvoervertering.'

Volgens Neijenhuis is verder onderzoek dan ook nuttig. 'We weten nu dat tarwegistconcentraat waarschijnlijk geen negatieve invloed heeft op geiten. Maar dit was een korte proef op slechts twee bedrijven. Het zou goed zijn om te bekijken wat het voeren van tarwegistconcentraat op de lange termijn betekent, bijvoorbeeld voor het ureumgehalte of geiten die net hebben gelammerd. Dat moet ook kunnen, er zijn steeds meer bedrijven die tarwegistconcentraat voeren.'

'Het geeft een forse besparing op krachtvoer'

Het mag duidelijk zijn: tarwegistconcentraat voeren bevalt de melkgeitenhouder uit het Gelderse Zwartebroek goed. 'De geiten vonden het eerst spannend, maar daarna aten ze het goed. Bij ons vervangt tarwegistconcentraat eiwitrijke brok. We zijn bijna gelijktijdig begonnen met robotvoeren en de tarwegistconcentraat. Ik weet dus niet waar het precies door komt, maar we zijn zeker een kilo of 8 in krachtvoer geminderd per 100 kilo melk. Dat zijn forse besparingen.'

In de stal is weinig veranderd, geeft Berkhof aan. 'Alles is redelijk stabiel gebleven. En dat was ook de bedoeling: de productie moet immers constant blijven en de dieren gezond. Ik denk zelfs dat de geiten er gezonder op zijn geworden. Ze vreten goed, krijgen meer ruwvoer en benutten dat ook beter. Dan kun je rustig wat knijpen in krachtvoer. Voorheen was ik nogal gefocust op het voeren van brok, nu meer op ruwvoer erin krijgen. Geiten hebben niet voor niets vier magen, die moeten ze ook gebruiken. De ruwvoerbenutting is nu 50 gram droge stof per dag meer.'

Al met al vond de melkgeitenhouder de pilot erg interessant. 'Ik wist niet hoe zoiets ging, dat er zoveel mensen bij betrokken zouden zijn en dat het zo complex is. Ik ben mij zeker bewuster geworden van voeren. In de acht jaar dat we geiten houden, was het vooral bouwen en werken. Nu zijn we met voeding aan de gang gegaan. Dat levert echt wat op.'

'Vooral interessant voor grotere bedrijven'

Het voeren van tarwegistconcentraat heeft op de pilotbedrijven niet negatief uitgepakt, concludeert ook Snitselaar op basis van het onderzoeksrapport. 'Je kunt het dus gebruiken om andere eiwitrijke producten in het rantsoen te vervangen en zo de CO2-voetafdruk te verlagen.'

De nutritionist benadrukt wel dat het samenstellen van een rantsoen met tarwegistconcentraat maatwerk is. 'De voeropname op beide bedrijven was behoorlijk verschillend. Dat heeft ook te maken met op welke manier je voert, hoe vaak, de kwaliteit van de graskuil, andere bijproducten, et cetera.'

Levering per 35 ton

Snitselaar zet daarmee meteen een kanttekening bij van het voeren van tarwegistconcentraat: het vloeibare product wordt per lading van 35 ton geleverd en moet worden opgeslagen in een silo. Om het goed door het rantsoen te mengen, is een voerrobot of -mengwagen nodig. 'Dat vraagt een investering. Een geitenbedrijf moet voldoende omvang en voersnelheid hebben. Zeg maar vanaf zo'n duizend geiten. Daarvan zijn er wel steeds meer, omdat de melkgeitensector momenteel een enorme ontwikkeling doormaakt.'

Geitenhouders kunnen volgens de Duynie Feed-nutritionist vrij eenvoudig (laten) uitrekenen of het voeren van tarwegistconcentraat loont. 'Je kunt zo'n 5,5 tot 9 procent van het drogestofaandeel in het rantsoen vervangen. Dan kun je minder soja of brok voeren. Dat scheelt heel wat, zonder dat de productie of de diergezondheid eronder lijdt.'