Minder eiwit in rantsoen: melkproductie eerder in geding dan diergezondheid

Door de koeien minder eiwit te geven, wordt de stikstofuitstoot via mest en urine gereduceerd, wat bijdraagt aan het behalen van de stikstofdoelstellingen. Onderzoekers kijken hoever het ruweiwitgehalte kan worden verlaagd zonder dat het ten koste gaat van de melkproductie en diergezondheid. Het doel is dit gehalte terug te brengen richting 155 gram per kilo droge stof.

'We zagen geen signalen dat de gezondheid bij het melkvee achteruitging bij een lager eiwitgehalte', stelt dierenarts en onderzoeker Axel van Ruitenbeek van Wageningen University & Research (WUR) in een bericht op de projectwebsite. De verschillen tussen de bedrijven zijn groter dan die tussen de eiwitklasses.

De resultaten geven volgens de onderzoekers vertrouwen. Maar het betekent niet dat de eiwitgehaltes eindeloos omlaag kunnen. Op een gegeven moment ontstaan knelpunten, zoals een daling van de melkproductie.

'De melkproductie blijkt in de praktijk eerder het kantelpunt dan de diergezondheid. Als de productie zichtbaar terugloopt, grijpen veehouders vanzelf in', geeft de WUR-onderzoeker aan, die tevens projectleider is van het deelproject Diergezondheid. 'Maar tot die grens lijkt er dus voldoende ruimte om efficiënter met eiwit om te gaan, zonder gevolgen voor de diergezondheid.'

Twintig melkveebedrijven

Binnen het deelproject Intensieve Diergezondheidsmonitoring zijn de afgelopen twee jaar gegevens verzameld op twintig melkveebedrijven. Uit de resultaten blijkt dat er zowel bij melkkoeien als kalveren geen negatieve effecten zijn waargenomen.

Eind 2022 is gestart met een nulmeting, waarbij de situatie op basis van bestaande data in kaart werd gebracht. De koeien zijn in totaal vijf keer beoordeeld door de dierenarts op lichaamsconditie, locomotie (goed kunnen bewegen) en mestscore. Daarnaast is bij ieder bezoek een uitgebreid diergezondheidsplan ingevuld met informatie over onder andere uiergezondheid en celgetal.

Uit de resultaten blijkt dat de hoogte van het eiwitgehalte in het rantsoen geen effect heeft op de gezondheidsindicatoren van melkkoeien. De Body Condition Score (BCS) bleef gemiddeld stabiel tussen de 2,8 en 3,2 en was niet afhankelijk van eiwitklasse, maar van lactatiestadium en pariteit. Ook aan het einde van de lactatie waren geen verschillen te zien tussen de eiwitklassen.

Niet meer kreupelheid

De locomotiescore bij melkkoeien verschilde nauwelijks tussen de eiwitklassen en liet geen verschillen zien tussen de eiwitklassen. Tijdens de meetperiode was er geen toename van kreupelheid. Wel lijken oudere koeien volgens de onderzoekers gevoeliger voor kreupelheid dan jongere, onafhankelijk van het eiwitgehalte. De dagdosering antibiotica bleef tijdens de onderzoeksperiode stabiel of was licht dalend.

Bij de kalveren zijn ook geen negatieve effecten vastgesteld van een lager eiwitgehalte in het droogstandsrantsoen van de moederdieren. Het onderzoek richtte zich vooral op geboortegewicht en biestkwaliteit, maar verzamelde ook gegevens over onder andere biestproductie en drachtduur.

Normaal geboortegewicht

Het geboortegewicht van kalveren bleef binnen de normale spreiding, ongeacht het eiwitgehalte. Hier waren de effecten van ander factoren wel zichtbaar, zoals pariteit en drachtlengte van het moederdier en het type kalf. Maar het eiwitgehalte had geen invloed.

De biestkwaliteit werd gemeten met de brixwaarde en gaf stabiele scores. De drachtlengte was niet afwijkend bij lagere ruweiwitgehalten in het voer. Volgens Van Ruitenbeek is het duidelijk dat kalveren eiwit en energie nodig hebben voor een goede start. 'Maar in dit project blijkt: er is voldoende marge, ook bij iets minder eiwit.'