Vrees voor groter ongelijk speelveld voor Europese boeren

LTO noemt het onvermijdelijk dat EU-lidstaten andere prioriteiten gaan stellen bij de besteding van de nationale budgetten uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Dit wijst ook op de waarschijnlijke reductie van het EU-landbouwbudget. In de woensdag gepresenteerde voorstellen voor de nieuwe meerjarenbegroting (MFK) daalt dat naar 300 miljard euro voor 2028-2034. In de lopende periode tot eind 2027 was er 387 miljard euro beschikbaar voor de land- en tuinbouw.

'De Europese Commissie trekt een rookgordijn op rond de presentatie van haar nieuwe plannen', aldus LTO. De belangenorganisatie wijst daarbij op de precieze invulling van de voorstellen die woensdag nog achterbleven, terwijl een dag eerder al wel een deel van de plannen uitlekte.

Uitgelekte stukken

Uit die uitgelekte stukken valt op te maken dat de Europese Commissie toe wil staan dat lidstaten variëren met de hoogte van de hectarepremie voor agrariërs. Daarnaast kunnen zij zelf bepalen hoeveel budget wordt besteed aan andere programma's voor de landbouw, zoals betalingen voor jonge boeren of milieu- en klimaatmaatregelen. De vrees is dat daarmee het GLB wordt ontmanteld.

Volgens LTO-voorzitter Ger Koopmans brengen de begrotingsvoorstellen veel onzekerheid met zich mee voor boeren en tuinders. 'Op het moment dat de hoogte en invulling van landbouwgelden zo ver aan individuele landen wordt overgelaten, worden investerings- en voedselzekerheid afhankelijk van nationale politiek. Terwijl boeren en tuinders juist opereren in een gezamenlijke Europese markt.'

Zo verliest het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid haar gemeenschappelijkheid, vervolgt Koopmans. 'De forse verlaging van de landbouwbegroting op Europees niveau betekent bovendien minder investeringen in vergroening en verduurzaming.'

De Europese Commissie stelt onder meer voor om afscheid te nemen van de twee bestaande pijlers van het GLB: directe betalingen en het plattelandsbeleid. Er blijft een verplichting om hectarepremies uit te betalen, maar de huidige ecoregelingen en het agrarisch natuurbeheer worden samengevoegd.

Onder het nieuwe voorstel moeten EU-lidstaten ook verplicht budget investeren in een aantal maatregelen, zoals betalingen voor jonge, kleine en biologische boeren, crisismaatregelen en betalingen voor milieu en klimaat. De verdeling tussen deze betalingen blijft aan de landen zelf.

'Deze ruimte, gecombineerd met een kleiner budget, zal betekenen dat er nog meer verschil komt in de landbouwsubsidies tussen lidstaten, met een ongelijk speelveld voor boeren als gevolg', stelt LTO.

Premie voor kleinere boerenbedrijven

De hectaretoeslagen zullen volgens de uitgelekte stukken meer moeten worden toebedeeld aan kleinere boerenbedrijven. Bedragen boven de 20.000 euro worden met 25 procent verminderd, boven de 50.000 euro met 50 procent en boven de 75.000 euro met 75 procent.

Verder stelt de Europese Commissie een plafond voor directe betalingen in op 100.000 euro. Hierdoor worden boeren met meer hectares gekort op betalingen, zegt LTO, terwijl zij ook meer kosten moeten maken om aan de ontvangstvoorwaarden te voldoen.

LTO wil dat het GLB een gemeenschappelijk beleid blijft en zet er de komende tijd maximaal op in om het ongelijke speelveld tussen lidstaten zoveel mogelijk te voorkomen. Daarnaast pleit de boerenorganisatie ervoor om de gelden zoveel mogelijk in te zetten voor programma's die doelsturing stimuleren en ondernemers helpen met innoveren en verduurzamen.