Vrees voor groter ongelijk speelveld voor Europese boeren

Naast LTO noemt het ‘onvermijdelijk’ dat EU-lidstaten andere prioriteiten gaan leggen bij de besteding van de nationale budgetten uit het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Het wijst ook op de waarschijnlijke reductie van het EU-landbouwbudget. In de woensdag gepresenteerde voorstellen voor de nieuwe meerjarenbegroting (MFK) daalt dat naar 300 miljard euro voor de periode 2028-2034. In de nu nog lopende periode tot eind 2027 was er 387 miljard euro beschikbaar voor de land- en tuinbouw.

‘De Europese Commissie trekt een rookgordijn op rond de presentatie van haar nieuwe plannen’, aldus LTO. De belangenorganisatie wijst daarbij op de precieze invulling van de voorstellen die woensdag nog achterbleven bleven, terwijl een dag eerder al wel een deel van de plannen uitlekte.

Uitgelekte stukken

Uit die uitgelekte stukken valt op te maken dat de Europese Commissie toe wil staan dat lidstaten mogen variëren met de hoogte van de hectarepremie voor agrariërs. Daarnaast kunnen lidstaten zelf bepalen hoeveel budget wordt besteed aan andere programma’s voor de landbouw, zoals betalingen voor jonge boeren of milieu- en klimaatmaatregelen. De vrees is dat daarmee het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) wordt ontmanteld.

Volgens LTO-voorzitter Ger Koopman brengen de begrotingsvoorstellen veel onzekerheid met zich mee voor boeren en tuinders. ‘Op het moment dat de hoogte en invulling van landbouwgelden zo ver aan individuele landen wordt overgelaten, wordt investeringszekerheid en voedselzekerheid afhankelijk van nationale politiek. Terwijl boeren en tuinders juist opereren in een gezamenlijke Europese markt. Zo verliest het gemeenschappelijk landbouwbeleid haar gemeenschappelijkheid. De forse verlaging van de landbouwbegroting op Europees niveau betekent bovendien minder investeringen in vergroening en verduurzaming.’

De Europese Commissie stelt onder meer voor om afscheid te nemen van de twee bestaande pijlers van het GLB: directe betalingen en het plattelandsbeleid. Er blijft een verplichting om hectarepremies uit te betalen, maar de huidige eco-regelingen en het agrarisch natuurbeheer worden samengevoegd.

Onder het nieuwe voorstel moeten lidstaten ook verplicht budget investeren in een aantal maatregelen, zoals betalingen voor jonge, kleine en biologische boeren, crisismaatregelen, en betalingen voor milieu en klimaat. De verdeling tussen deze betalingen blijft echter aan de landen zelf.

‘Deze ruimte, gecombineerd met een kleiner budget, zal betekenen dat er nóg meer verschil komt in de landbouwsubsidies tussen lidstaten, met een ongelijk speelveld voor boeren als gevolg’, stelt LTO.

Premie voor kleinere boerenbedrijven

De hectaretoeslagen zullen - volgens de uitgelekte stukken - meer toebedeeld moeten worden aan kleinere boerenbedrijven. Bedragen boven de 20.000 euro worden met 25 procent verminderd, boven de 50.000 euro met 50 procent en boven de 75.000 euro met 75 procent. Ook stelt de Commissie een plafond voor directe betalingen in op 100.000 euro. Hierdoor worden boeren met meer hectares gekort op betalingen, zegt LTO, terwijl zij ook meer kosten moeten maken om aan de ontvangstvoorwaarden te voldoen.

LTO Nederland wil dat het GLB een gemeenschappelijk beleid blijft, en zet er de komende maximaal in op om het ongelijk speelveld tussen lidstaten zo veel mogelijk te voorkomen. Daarnaast pleit de boerenorganisatie ervoor om de gelden zo veel mogelijk in te zetten voor programma’s die doelsturing stimuleren, en ondernemers helpen met innoveren en verduurzamen.