Europese Commissie zet mes in budget landbouwbeleid EU

De nieuwe meerjarenbegroting (MFK) voor de volgende budgetperiode van zeven jaar is woensdagmiddag gepresenteerd door voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en Eurocommissaris Piotr Serafin (Budget).

Het totale budget voor de nieuwe MFK groeit van 1.200 miljard euro naar 2.000 miljard euro. De afgelopen jaren droegen lidstaten 1,1 procent van hun bruto nationaal inkomen af aan de EU, dat wordt vanaf 2028 ruim 1,26 procent.

Ondanks het hogere totaalbudget lijkt de land- en tuinbouw er bekaaid van af te komen. Desondanks bezweert Von der Leyen dat de agrarische sector het hart blijft vormen van de EU-begroting. 'Zij vormen de centrale pijlers van de Europese solidariteit en investeringen in het Europese model. We waarborgen meer dan 300 miljard euro voor inkomensondersteuning voor boeren en vissers. Dit omvat een verdubbelde landbouwreserve, zodat het levensonderhoud van onze boeren wordt beschermd.'

Reserve van 900 miljoen euro

Met de landbouwreserve doelt De commissievoorzitter op de 900 miljoen euro die wordt gereserveerd voor onvoorziene tegenvallers voor boeren en tuinders. Denk daarbij aan klimaatrampen en grote marktverstoringen. De Europese Commissie vindt dat de inkomenssteun vooral moet gaan naar jonge boeren en kleine familiebedrijven. Wat de precieze voorwaarden worden, moet nog worden uitgewerkt.

Eurocommissaris Serafin presenteerde het voorstel in het Europees Parlement. Hij sprak van een 'ambitieuze en evenwichtige begroting'. De daling van het GLB-budget wordt mede veroorzaakt door geschuif in de Europese begroting. Landbouw valt nu met sociaal beleid, regionale plannen, visserij, migratie, grensbeheer en interne veiligheid in een post waarvoor 865 miljard euro is gereserveerd. Dat is inclusief het GLB-budget van 300 miljard euro.

Kritiek boerenorganisaties

Nieuw is ook dat EU-lidstaten meer zeggenschap – onder voorwaarden – krijgen over de bestedingen van deze gelden. Vanuit het Europees Parlement en boerenorganisaties klinkt daarover de kritiek dat het 'gemeenschappelijke' in het landbouwbeleid wordt losgelaten. Ook boerenorganisaties zijn hier huiverig voor, omdat het kan leiden tot een ongelijk speelveld en meer interne concurrentie op de Europese markt. Von der Leyen bestrijdt dat. Volgens haar blijft het GLB overeind.

Met de presentatie van het MFK is de aftrap genomen voor de onderhandelingen met de 27 lidstaten. Dit belooft een zware dobber te worden. Vooral de hogere afdracht aan de EU is een heikel punt. Het huidige Nederlandse kabinet is daar fel tegen. Nadat dat pleit is beslecht is het Europees Parlement aan de beurt, waarna nog een laatste ronde tussen commissie, parlement en lidstaten volgt. Naar verwachting duurt het nog zeker anderhalf jaar voordat er een definitieve begroting op tafel ligt.

De voorstellen stuiten onder boerenorganisaties op felle kritiek. Woensdag werd al geprotesteerd bij de Europese kantoren in Brussel, waar over de begrotingsvoorstellen werd vergaderd (zie foto bovenaan dit artikel). Ook in het Europees Parlement klonk afkeuring.