'Nu investeren in voedsel van eigen bodem'

Als provincie staan we voor een keuze: wachten op de volgende crisis of nu investeren in een weerbaar systeem met voedsel van eigen bodem. Niet uit nostalgie, maar uit noodzaak. In Overijssel kunnen we bouwen op geschikte bodems, bekwame mensen en sterke ketens. Daarop investeren is werken op grond van het beste. En juist dat is nu nodig. Als politicus en bestuurder maak ik mij hier persoonlijk sterk voor.

Voedselzekerheid is geen vanzelfsprekendheid. In onze provinciale conceptlandbouwvisie is al veel aandacht voor bodemgezondheid, kringlopen en regionale productie. Maar juist voedselzekerheid verdient het om nadrukkelijker op de agenda te staan. Het moment om dat serieus te nemen, is aangebroken. Niet alleen omdat wereldwijd miljoenen mensen honger lijden, maar ook omdat we in eigen land onze weerbaarheid op orde moeten hebben.

We hoeven de wereld niet te voeden, maar dragen wel verantwoordelijkheid binnen het grotere geheel. En dat begint hier, in Overijssel. Onze provincie heeft geschikte landbouwbodems, vakbekwame boeren en een lange landbouwtraditie. Denk aan de sterke positie van de melkveehouderij, die van grote waarde is voor de economie en het landschap. Die bestaande kracht vormt de basis waarop we verder bouwen.

Tegelijkertijd is het belangrijk om onze voedselproductie toekomstbestendiger te maken. Kunnen we, met dezelfde middelen, meer produceren voor directe consumptie? Kunnen we voedsel dichter bij huis verwerken en beschikbaar maken? Niet alleen voor de export of de markt, maar juist voor de borden van onze inwoners.

We moeten niet meer produceren, maar slimmere keuzes maken. Denk aan meer groente, fruit en eiwitgewassen telen, de verwerking in de regio versterken, jonge boeren perspectief bieden en de bodem gezond houden. Dat vraagt ook iets van de markt. Boeren kunnen alleen omschakelen als de markt het toelaat. Zonder rendabele afzet blijft verandering een papieren plan. Afspraken over ketens, prijzen en afname zijn onmisbaar.

Boeren als bondgenoten

Boeren zijn geen obstakel, maar juist hoofdrolspelers in dit verhaal. Ze zorgen voor ons voedsel, beheren het landschap en houden het platteland leefbaar. Tegelijkertijd staan ze onder druk door regelgeving, onzekerheid en veranderende markten. Wat ze nodig hebben, is duidelijkheid en vertrouwen.

Daarom investeren we vanuit Overijssel in de toekomst van ons platteland. Met steun voor kringlooplandbouw, eiwitgewassen als veldbonen of lupine, en innovaties die bijdragen aan een circulaire voedselketen. Niet tegen de natuur in, maar samen ermee. Ook via de 'Eten uit de Regio'-deal werken we samen met gemeenten, instellingen en scholen aan meer lokaal voedsel op het bord.

Voedselzekerheid verdient een stevigere plek in het landbouwdebat. Zonder voedselzekerheid zijn ook natuur- en klimaatdoelen op termijn niet houdbaar. Een systeem dat rekening houdt met bodem en biodiversiteit is het systeem dat blijft functioneren als het spannend wordt. Dat vraagt om gerichte keuzes: bescherming van landbouwgrond, steun voor passende gewassen en investeringen in regionale verwerking.

Keuzes maken

Samenwerking tussen verschillende typen boeren is van belang. Intensief of extensief, gangbaar of biologisch: ze hebben elkaar nodig. Voor economische stabiliteit, ecologische veerkracht en voor de veelzijdigheid die past bij ons landschap en cultureel erfgoed. Juist die diversiteit maakt ons voedselsysteem weerbaar.

Droogte en het verlies van biodiversiteit zijn geen verre zorgen meer. Ze spelen zich af op onze eigen akkers. Tegelijkertijd stijgen wereldwijd de voedselprijzen. Voedselzekerheid is daarom niet alleen een landbouwthema, maar een maatschappelijk belang. Van stabiliteit, volksgezondheid en betaalbaarheid.

Als provincie hebben we de kans hierin voorop te lopen. Door beleid, innovatie en samenwerking te verbinden, kan Overijssel een voorbeeldregio worden. Daarvoor zijn stappen nodig: een investeringsprogramma voor regionale voedselverwerking, bescherming van vruchtbare grond, en afspraken over lokale inkoop. Maar dan moeten politiek, markt en maatschappij wel samen durven kiezen voor de lange termijn, voor samenwerking, en voor een toekomst waarin lokaal voedsel weer een centrale rol speelt.

Dat begint niet in Den Haag of Brussel, maar hier. Op het erf van de boer, in de keuken van het verpleeghuis, op het bord van de basisschool. Wat we samen zaaien, kunnen we samen oogsten. Daar kunnen we vandaag al mee aan de slag. Op grond van het beste wat we hebben. Uitnodiging aanvaard?