Veel wensen sector voor vernieuwing GLB na 2027

Het nieuwe GLB gaat pas na 2027 in, maar de Tweede Kamer begon vorige week met voorbereidende gesprekken. De wens voor minder regels en een eenvoudiger administratie voor de Gecombineerde opgave speelt over de volle breedte van de landbouwsector. 'Voor de gewone boer is het niet meer te doen. Maar dan de helft heeft er een adviseur bij nodig', zegt LTO-bestuurder en LLTB-voorzitter Thijs Rompelberg.

Meer specifiek zijn er wel verschillen. Zo wil BoerenNatuur dat 'groen boeren loont' en een serieus verdienmodel wordt. Bij een transitie naar doelsturing moeten er daarom ook doelen voor natuur en landschap komen, zegt voorzitter Marije Klever.

Rompelberg noemt het overeind houden van inkomenssteun, de brede weersverzekering en jonge boeren als belangrijke GLB-doelen die in stand moeten blijven. NAJK ijvert voor een derde pijler voor investeringssteun aan boeren die hun bedrijfsvoering willen verduurzamen. Voorzitter Pipie Smits van Oyen van Biohuis wijst op de kosten die boeren moeten maken om aan maatschappelijke doelen te voldoen. 'Dan blijft er van de premie netto maar weinig over.'

Meest efficiënte inzet

Tweede Kamerleden vroegen naar de meest efficiënte inzet van GLB-gelden bij het oplossen van de stikstofproblemen. Onderzoeker Robert Baayen van Wageningen University & Research stelde daarop dat het efficiënter zou zijn om het hele GLB-budget in te zetten voor boeren die in gebieden zitten met de grootste stikstof- en klimaatopgaven.

'Dan laat je alle boeren meebetalen voor de opgave van boeren in probleemgebieden', stelt Baayen, die de veenweiden noemde als gebieden waar zonder steun straks alle boeren zullen verdwijnen. 'Het waterpeil zal daar echt omhoog moeten, anders gaat het gebied sowieso verloren. Boeren die daar een uitdaging in zien, moeten we helpen.'

800 miljoen euro

Nederland heeft jaarlijks zo'n 800 miljoen euro aan Europese landbouwsubsidies te verdelen. Om alle natuur- en milieudoelen te halen, moet er uit de rijksbegroting flink wat budget bij, vindt de Wageningse onderzoeker. Brabants gedeputeerde Marc Oudenhoven (Lokaal Brabant) schat dat alleen zijn provincie al 700 miljoen tot 800 miljoen euro nodig heeft om de landbouw toekomstbesteding te maken.

Of een dergelijk voorstel past binnen de Europese regels, luidde een vraag vanuit NSC. De aanwezige vertegenwoordiger van de Europese Commissie bevestigde dat het kan, mits de Nederlandse overheid de keus maakt om het nieuwe GLB ook zo in te vullen. Ook CDA en GroenLinks-PvdA zijn van het idee gecharmeerd.

Deze keuze zou het GLB-systeem wel een stuk ingewikkelder maken, waarschuwt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland op vragen van het CDA. Dit zou botsen met de oproep van boerenorganisaties om het systeem makkelijker te maken.