Duurzaamheid lijkt sleutel tot eerlijke prijs van aardappelen

Het seminar over de verdiencapaciteit van de aardappel in 2030 op de aardappeldemodag woensdag 21 augustus in het Zuid-Hollandse Westmaas loopt op zijn eind als POC-voorzitter Jasper Roubos van achter uit het publiek de microfoon in handen krijgt. Hij wil graag weten of de verschillende partijen willen meewerken aan true pricing in de kostprijscalculator van de POC.

De timing is perfect. De verschillende partijen hadden net daarvoor op het podium hun mond vol over duurzaamheid en een robuustere bodem. De handreiking van de POC moesten ze wel aannemen. Tussen de regels door blijkt dat ze eerder dit jaar al een soort snuffelbijeenkomst hebben gehad om geïnformeerd te zijn over de kostprijscalculator. De nieuwe uitnodiging lijkt een wat serieuzer karakter te krijgen.

Hogere contractprijzen

Grondstoffendirecteur Hans Langereis van fritesfabrikant McCain zegt volmondig ja op de vraag of de aardappel in 2030 nog de 'cash crop' is van de akkerbouw. Hij signaleert nog steeds een mooie groei in de fritesconsumptie in binnen- en buitenland. In de afgelopen twee jaar is daar voor de teler ook een goede aanzet gegeven. De contractprijzen zijn in twee jaar tijd met 50 procent verhoogd. De kosten zijn ook gestegen, maar minder.

Langereis heeft ook zorgen. Die zijn er vooral op gericht dat steeds meer partijen meekijken. Dat betreft vooral waterkwaliteit, milieu en natuur.

De aardappelketen moet niet afwachten wat komt, maar actief aan de slag, is het credo van Langereis. McCain pakt de handschoen op en probeert regeneratieve landbouw van de grond te tillen. Daarvoor is wel draagvlak nodig, beseft de grondstoffendirecteur. Ook moet iedereen een boterham kunnen verdienen, benadrukt hij.

Toenemende druk

Duurzaamheidsmanager Jerôme de la Chambre van fastfoodketen McDonald's ziet dat de druk op de aardappelketen toeneemt door de weersextremen die zich steeds vaker voordoen. Dat maakt het lastiger om voldoende goede aardappelen te kunnen kopen. 'Bovendien schopt niet elke aardappel het tot een McFry', zegt De la Chambre.

McDonald's stelt hoge eisen aan frites voor de McFry. Ze moeten aan een vaste lengte en kleur voldoen. Het frituren duurt altijd precies twee minuten. Wereldwijd stelt de fastfoodketen dezelfde eisen. Daar valt volgens de duurzaamheidsmanager niet aan te tornen. 'Het gaat om een constant hoge kwaliteit. Mensen rijden er speciaal voor om.'

Onderzoek naar robuustere bodem

Om verzekerd te kunnen blijven van de juiste frites, zit McDonald's niet stil. Samen met Farm Frites en Nedato wordt bij dertig telers onderzoek gedaan naar de effecten van een robuustere bodem die klimaatrisico's beter kan absorberen.

'De weersextremen blijven', beseft McDonald's maar al te goed. Daarom investeert de fastfoodketen ook in projecten die zijn gericht op een duurzamere aardappelteelt. 'De kosten gaan nu eenmaal voor de baten uit.'

Met dat laatste in het achterhoofd zijn er vooralsnog geen andere producten bedacht die zijn gebaseerd op een grondstof die misschien iets minder van kwaliteit of vorm is. Dat is iets voor de lange termijn. Voorlopig probeert de fastfoodketen zo lang mogelijk vast te houden aan de 'Good Times', waarin consumenten wereldwijd weten wat ze kunnen verwachten van de frites van McDonald's.

Geen ruimte

Directeur Food & Agri Alex Datema van Rabobank verwacht dat de aardappelteelt de komende jaren wel wat moet krimpen in Nederland. 'Want er is geen ruimte om de teelt in deze omvang te behouden.' Daarom zal het volgens hem de komende jaren meer gaan om kwaliteit dan om kwantiteit.

Datema adviseert telers dan ook om meer voor kwaliteit te gaan dan voor de laatste kilo's. Nederland produceert amper 2 procent van de totale hoeveelheid aardappelen in de wereld. Als Nederland 10 procent minder aardappelen gaat telen, dan maakt dat geen verschil. Met duurzame teelt van aardappelen kun je op wereldschaal wel een verschil maken, houdt de Rabobank-directeur de akkerbouwers voor.

Verder praten

Datema neemt de uitnodiging van de POC graag aan om verder te praten over de toevoeging van duurzaamheid in de kostprijscalculator. 'Kijk niet alleen naar wat duurzaamheid kost, maar ook wat het oplevert. Duurzaamheid is winst voor de maatschappij', benadrukt hij.

'Een faire beloning vind ik belangrijk', zegt Langereis. Hij neemt de uitnodiging van de POC dan ook graag aan om verder te praten over kostencalculatie en prijsvergelijkingen. McDonald's blijft daarbij niet achter. 'Risico's draag je samen.'