Slepende melkziekte is te voorspellen via melkmonster

Rond afkalven en in de eerste weken van de lactatie hebben koeien ineens grote hoeveelheden energie nodig. Dat kunnen ze niet altijd in voldoende mate uit het voer halen, waardoor de koe haar eigen lichaamsreserves gaat aanspreken. Daarbij komen ketonen vrij die het dier als brandstof gebruikt.

Maar een teveel aan ketonen pakt negatief uit en zorgt voor ketose of slepende melkziekte. Dat is niet altijd direct merkbaar. Het zorgt alleen wel voor een daling van de melkproductie en vruchtbaarheid. Is het energietekort erg groot, dan kan het nodig zijn de koe extra energie toe te dienen met bijvoorbeeld propyleenglycol.

Of de energiehuishouding, met andere woorden de metabole gezondheid, van koeien onder druk staat, is vast te stellen op basis van bloedmonsteranalyses. Maar dat is redelijk duur, weinig praktisch en niet diervriendelijk. Daarom heeft Heirbaut onderzocht of het ook kan op basis van melkmonsters. Hij vond makkelijk meetbare verklikkers in melk, zoals vluchtige vetzuren, die maatgevend zijn voor de mobilisatie van lichaamsreserves en productie van ketonen.

Snelle analyse

Die verschillende parameters kunnen met één 'mid-infrared'-toestel worden gemeten en de analyse gaat razendsnel. Momenteel beschikken alleen laboratoria over een dergelijk meettoestel, maar het inbouwen van een alternatief toestel in een automatisch melksysteem is een optie. Deze mogelijkheid wordt al bekeken in het melkveeonderzoek.

Het is van belang om al snel na afkalven te weten of de energiehuishouding van de koe onder druk staat. Het bleek een uitdaging om al op de derde dag na kalven en enkel op basis van melkparameters de status te voorspellen voor de volgende drie weken.

De voorspellingen werden beter door ook rekening te houden met voederopname en de lichaamscondities van de koe voor het kalven. Een goede lichaamsconditie en voederopname blijken zeer belangrijk. Koeien die weinig eten voor het kalven verdienen het om extra in de gaten te worden gehouden na het kalven. En dat kan op basis van een melkmonsteranalyse.