In Achterhoek pakken 35 boeren Markemodel op

De boeren komen uit de Gelderse pilotgebieden Winterswijk en 't Klooster Zelhem. Op vrijdag 9 december sloten deze boeren, vertegenwoordigd in de Boerenraad en de Markeraad, bestaande uit FrieslandCampina, Rabobank, provincie Gelderland, waterschap Rijn en IJssel een overeenkomst en werd het startschot gegeven voor een concrete uitrol richting de boerenpraktijk.

Het Markemodel is een initiatief van de vereniging Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers (VKA) en Vereniging Agrarisch Landschap Achterhoek (Vala), een collectief van zes agrarische natuurverenigingen. Opdrachtgever is het ministerie van LNV.

Vergoedingen

Door de overeenkomst die nu gesloten is, staan de gebiedsspecifieke kwaliteitsdoelen vast, evenals de drempelwaarden, vergoedingen voor de boeren en streefwaarden voor 2030. Voor de berekeningen zijn data van boeren van de VKA als referentie gebruikt.

Concreet betekent dit dat de boeren uit de Markeraad tegen vergoeding maatregelen kunnen uitvoeren die bijdragen aan schonere lucht, water of een gezondere bodem. Voor 2023 en 2024 is 480.000 euro beschikbaar om de boeren te belonen.

Berekend is dat voor 2023 per bedrijf gemiddeld ruim 3.000 euro beschikbaar is en voor 2024 ruim 4.200 euro, met de kanttekening dat de spreiding tussen de beloningen per bedrijf groot is. Hoe meer doelen de boeren halen, hoe hoger de beloning.

Negen KPI's

De maatregelen die de boeren kunnen nemen, zijn ondergebracht in negen Kritische Prestatie Indicatoren (KPI's), zoals uitstoot van broeikasgassen, stikstofbodemoverschot, eigen eiwit en een biodivers areaal. Omdat de haalbaarheid van deze doelen per gebied verschilt, wordt gerekend met verschillende wegingsfactoren bij deze negen KPI's. Het Markemodel gaat op pilotbasis vooruit.

Op enkele onderdelen moeten doelen, definities en condities van de KPI's nog worden aangescherpt. Iedere pilotboer mag nu tegen beloning op eigen erf met de doelen aan de slag. Dat inspanningen afgestemd zijn op de regio, spreekt de boeren aan, zo bleek. 'Dit model biedt perspectief, want er wordt rekening gehouden met het gebied waarin ik boer. Extra inspanningen leiden tot een hogere beloning en dat werkt motiverend', vatte één van de boeren bij het startschot samen.

Draagvlak

Een vertegenwoordiger uit de Markeraad reageerde: 'Theorie en praktijk komen hier samen en het is positief dat draagvlak in de praktijk op voorhand wordt geregeld. Omdat de sturing eenduidiger is, worden doelen sneller bereikt. Hieruit blijkt: met elkaar praten werkt beter dan over elkaar.' Doel van de pilot is het Markemodel gereed te krijgen voor toepassing in de praktijk in meerdere regio's, zodat het daarna landelijk toegepast kan worden.