'Probleem is uitkomst van een systeem'

Volgens Simons komt de vraag om een verandering of transitie vaak als er een probleem opdoemt. Over het begrip probleem zei hij: 'Een probleem is zelden het probleem, een probleem is de uitkomst van een systeem.' Ja, dat moet je twee keer lezen. Iets dat wordt gedefinieerd als een probleem, is niet het probleem.

Neem bijvoorbeeld de wolf, stikstof, waterkwaliteit, luchtkwaliteit et cetera. Allemaal zaken die worden gedefinieerd als een probleem. In de kern zijn ze niet het probleem, maar als uitkomst van een systeem waarin we zitten vormen ze wel een probleem.

Als je bijvoorbeeld de waterkwaliteit wilt verbeteren, dan is dat met genoeg kennis en geld in theorie op te lossen. De praktijk is anders. Water dat bij mij door de sloot stroomt, is onderdeel van een watersysteem, dat wordt beïnvloed door allerlei factoren en andere systemen zoals het klimaat. Als individuele boer, maar ook als totale sector kunnen we dus onmogelijk de waterkwaliteit van het stempel probleem ontdoen.

Het stoort mij daarom mateloos dat veel problemen worden gedefinieerd waarbij het telkens maar over één transitie gaat: de transitie van de landbouw. Alsof wij het duizenddingendoekje zijn dat alle problemen kan oplossen.

Voor een transitie naar een duurzamere wereld moet het hele systeem bijdragen. De maatschappij, politiek en natuur moeten ook een transitie maken. Ik ben ervan overtuigd dat ze, als ze meedoen, al snel tot de conclusie komen dat generieke maatregelen als harde datums voor het inzaaien van gewassen, bufferstroken en afschaffing van derogatie vooral domme keuzes zijn.