'Erop of eronder' voor Utrechtse emissiearme stallen

Van Groningen trad op namens een van de acht Utrechtse veehouders die hun natuurvergunning kwijt raakten bij de rechtbank. De provincie en enkele veehouders probeerden de natuurvergunning te redden met een hoger beroep bij de Raad van State.

Volgens advocaat Hans Besselink van provincie Utrecht valt er van alles aan te merken op de twijfels die door onder andere het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn geuit bij de emissiefactor die bij emissiearme stallen wordt gebruikt. De twijfels zorgden ervoor dat de Utrechtse rechtbank de vergunningen onderuit haalde.

Wetenschappelijke zekerheid

Raadsman Ton van Hoof van Mobilisation for the environment (MOB), de partij die de vergunningen aanvecht, stelt dat die kritiek van het CBS terecht is. Een natuurvergunning kan alleen maar worden verleend als er wetenschappelijke zekerheid bestaat dat nabijgelegen Natura 2000-gebieden niet worden geschaad. Die zekerheid was er niet bij de vergunningen die provincie Utrecht verstrekte.

Volgens de raadsman wordt de kritiek op de emissiefactor die bij emissiearme stallen wordt toegepast, gedeeld door de Wageningen University & Research en praktijkervaringen. Ook het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) staat achter de kritiek. Het instituut spreekt zelfs van 'dieselgate', stelt Van Hoof.

Beloofde rendement

Besselink bestrijdt niet dat de emissiearme stallen niet het beloofde rendement halen. Volgens hem ligt dat echter niet aan de toegepaste emissiefactor. Eerder aan stalgebruik dat niet volgens de richtlijnen gebeurt. Een kwestie van handhaving, stelt hij. De raad vroeg hem hoe dan moet worden gehandhaafd en welke regels daarvoor beschikbaar zijn. Daar kwam Besselink niet helemaal uit.

Volgens Van Hoof ligt op grond van Europese regels de bewijslast bij de boeren. Die moeten aantonen dat de natuur niet wordt geschaad. Als je het op handhaving laat aankomen, dan ligt de bewijslast bij de overheden. Die lopen dan achter de feiten aan.

De MOB-advocaat stelt dat de emissiefactor niet meer voldoet aan de meest recente wetenschappelijke inzichten. Van een stikstofreductie op basis van die emissiefactor is volgens hem nauwelijks iets terug te vinden. Bovendien zegt hij dat een monitoring van de stallen er niet is. 'Een soort apk ontbreekt.'

Diepgaande ondervraging

De rechters van de raad namen zeer veel tijd om de standpunten van alle betrokken partijen diepgaand te ondervragen en te zien welk perspectief er is. Alsof de raad zich opmaakte om aan de hand van de antwoorden eens goed duidelijkheid te gaan scheppen over de waarde van de emissiefactoren.

Ook bemesten, beweide en intern en extern salderen werden uitgebreid besproken. Daarmee sloot de raad aan op de boodschap die de Utrechtse rechtbank al verkondigde. Er moet duidelijkheid komen. Daar hebben alle partijen groot belang bij. De Raad van State oordeelt over enkele maanden.