Vlas en hennep passen binnen EU-doelen

In opdracht van de branchevereniging Vlas en Hennep.NL berekende adviesbureau CLM hoe hennep en vlas een bijdrage kunnen leveren aan de milieu- en klimaatdoelstellingen van het toekomstige Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Het rapport toont aan dat de teelt van beide gewassen, en de producten die eruit worden vervaardigd, bij deze doelstellingen een belangrijke rol kunnen spelen.

In het onderzoek is als eerste stap is een analyse gemaakt van de duurzaamheid van de teelten vlas en hennep. Deze analyse is primair gericht op de duurzaamheidsdoelen van het nieuwe GLB. Daarbij is apart aandacht geschonken aan de CO2-vastlegging die optreedt door toepassing van vlas en hennep in duurzame eindmaterialen. Ook is gekeken naar biodiversiteit, verbetering van de bodemgezondheid en de bijdrage aan kringlooplandbouw.

Natuurlijke hulpbronnen

Het GLB wil meer aandacht schenken aan klimaat(verandering), natuurlijke hulpbronnen en biodiversiteit. De kwaliteit van natuurlijke hulpbronnen, zoals water, lucht en bodem, wordt negatief beïnvloed door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten. Vlas en hennep zijn in dit verband vergeleken met consumptieaardappelen en wintertarwe.

De productie en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten zorgen voor broeikasgassen. De emissie daarvan is uit te drukken in CO2-equivalenten. De emissie van aardappelen is gemiddeld bijna 4.500 kilo CO2-equivalenten per hectare en daarmee factor twee of meer hoger dan tarwe, vlas en hennep. Bij hennep is de emissie ruim 1.500 kilo CO2-equivalenten per hectare en bij vlas 1.835 kilo.

Milieubelasting

De verschillen komen vooral door de hogere stikstofbemesting, het grotere aantal transportbewegingen en bespuitingen bij de teelt van aardappelen. De milieubelasting van aardappelen en tarwe is daardoor hoger dan van vlas en hennep. Die beide vezelgewassen hebben bij de teelt veel minder bemesting en gewasbeschermingsmiddelen nodig. Telers beregenen vlas en hennep niet of nauwelijks.

Vlas en hennep dragen bij aan de bodemstructuur. Vooral hennep heeft een diep wortelstelsel en een snel verterende stoppel die bijdraagt aan de structuur. Ook door de onkruidonderdrukking is de bodem na de hennepoogst in goede conditie.

Organischestofgehalte

Vlas en hennep verhogen het organischestofgehalte van de bodem weinig. Wel leveren ze een bijdrage aan de biodiversiteit.

Door de verwerking tot duurzame producten wordt bij vlas en hennep CO2 langdurig vastgelegd, meer dan tien jaar. Denk aan textiel, composieten en bouwmaterialen. Hennep is een multifunctioneel gewas met veel verwerkingsmogelijkheden. Vlas is wat minder multifunctioneel. Bij het verwerkingsproces moet nog wel rekening worden gehouden met de CO2-emissies.

Netto 9 ton CO2

De CO2-opslag in hennep is 1,4 ton CO2 per ton product. Bruto gaat het, bij een opbrengst van bijna 10 ton per hectare, om 13,5 ton CO2 per hectare per jaar. Netto blijft er 9 ton over.

Bij vlas is de opbrengst lager. Bij 7 ton per hectare is er minder CO2 vastgelegd. Omdat bij de verwerking minder energie nodig is, blijft er netto ook ongeveer 9 ton per hectare over.

Financiële waarde

De meerwaarde van een lagere CO2-uitstoot is nog niet vertaald in financiële waarde. Deze wordt dan ook nog niet meegenomen in de prijsvorming van producten gemaakt van hennep tegenover producten vervaardigd van fossiele grondstoffen. Als de vastlegging van CO2 financieel kan worden gewaardeerd, kunnen het saldo en de verwerking worden verbeterd.

De branchevereniging hoopt dat het rapport velen inspireert om zich in te zetten voor de toekomst van de vlas- en hennepsector. 'De spannende vraag is: hoe worden de sterke punten van hennep en vlas vertaald in het puntensysteem dat wordt uitgewerkt voor de Europese ecoregeling?' vraagt Vlas en Hennep.NL zich af.

Duurzaamheidsscores

In het onderzoeksrapport van CLM gaat het om zeven duurzaamheidsscores: klimaat, milieubelasting door gewasbeschermingsmiddelen, nutriënten, water, bodem, biodiversiteit en vastleggen CO2. Elk gewas kan per thema maximaal 4 punten krijgen. Hennep en vlas scoren beide hoog met respectievelijk 24 en 22 punten. Wintertarwe haalt in totaal 14,5 punten en aardappelen 10,5 punten.

'In het puntensysteem van de ecoregeling spelen meerdere criteria een rol: klimaat, bodemkwaliteit, water, landschap en biodiversiteit', verwacht de branchevereniging. 'De vraag die nu wordt gesteld, is: hoe worden de goede scores van vlas en hennep op deze punten vertaald in een financiële beloning van de telers van deze gewassen binnen de ecoregeling?'