Afzet groentekweker op Bonaire ging tijdelijk naar burgers

Broers is een pionier op het gebied van het kweken van groenten en kruiden op het eiland. Hij is in september 2018 gestart met de bouw van de kwekerij van 50 bij 100 meter. Het gaat om een kas uit Nederland zonder glas die is bekleed met schaduwdoek.

Bon Tera is de eerste kwekerij van dit formaat op Bonaire en is gevestigd in Kralendijk. Cherrytomaat, snackkomkommer, kousenband, munt, rucola en slamix waren bij de start de belangrijkste gewassen. Buiten de kas groeien vooral cactussen en droge struiken in steenachtige grond. De temperatuur ligt veelal rond de 30 graden en er valt weinig regen. Het blijft een uitdaging.

Broers heeft in 2019 de oppervlakte van de kas met zo'n 45 procent vergroot. Met de extra ruimte kan hij meer telen en is Bonaire minder afhankelijk van de import van groenten en kruiden. Het Openbaar Lichaam Bonaire en de politici in Den Haag vinden dat belangrijk voor het eiland.

Bij de afzet richt Bon Tera zich vooral op restaurants en twee supermarkten op Bonaire. Tussen april en juli 2020 gingen de meeste horecabedrijven dicht, omdat er door het coronavirus geen toeristen naar het eiland gingen. Dit jaar was er voor de horeca een verplichte lockdown van 8 maart tot 23 april.

'Ik heb vorig jaar het roer moeten omgooien', zegt Broers. 'Ik kon de groenten en kruiden niet meer aan de restaurants afzetten en heb daarom groentepakketten gemaakt voor burgers op het eiland. De afzet ging goed. Er was wel prijsverschil: gemiddeld 10 euro in plaats van 20 euro. Ik kwam wel goed uit de kosten.'

Qua afzet gaat het op dit moment weer goed. Het afgelopen half jaar is het met de coronabesmettingen op Bonaire rustig gebleven. De toeristen, vooral uit Nederland en Amerika, wisten het eiland weer te vinden en de restaurants hadden het druk. 'Er komen nog steeds burgers voor enkele zakjes groente. Dat is nu lastig', vindt Broers.

Cherrytomaat is weg

In de kas groeien nog steeds snackkomkommer, kousenband, munt, rucola en slamix. De cherrytomaat is weg, dat is op Bonaire niet zo makkelijk te telen. Maar dat is niet de belangrijkste reden om ermee te stoppen, geeft Broers toe. 'Vogeltjes in de kas eten van de tomaten en daar heb ik problemen mee.'

De groentekweker is ook gestopt met de teelt van kleine, oranje paprika's. 'De muizen zoeken de paprika's en halen de zaadjes eruit. Misschien begin ik ooit met grotere paprika's. Met de hoge gasprijs in Nederland telen kwekers van januari tot april minder tomaten. Misschien geeft dat mij meer kansen.'

Vogeltjes en muizen zijn niet het grootste probleem. Bij meerdere gewassen heeft Broers te maken met de witte vlieg. De gevolgen bij de komkommer zijn duidelijk. 'De komkommerplanten groeien tot 2 meter hoog, dat is het maximale wat mogelijk is. De witte vliegen houdt de planten niet langer gezond.'

Als de komkommerplanten worden verwijderd, verplaatsen de witte vliegen zich naar andere delen van de kas. Bon Tera werkt daarom overal met gele lijmlinten. In Nederland werkt zo'n lint als signaal, maar Broers zet ze in om veel vliegen weg te vangen. 'De lijmlinten hebben een bestrijdende functie, maar we hebben er nog meer nodig.'

Een gewas als kousenband is relatief makkelijk te telen. 'Het probleem is niet dat het niet wil groeien. Het groeit eerder te hard. Kousenband willen we zes dagen per week oogsten en niet op zondag. Als je bij kousenband wacht tot maandag, is het product eigenlijk al te groot en is de smaak minder. Kousenband levert zo'n 10 euro per kilo op.'

Naast kousenband zorgt de teelt van cressen ook voor constant werk. Cressen zijn vers gekiemde plantjes die in een vroeg stadium kunnen worden gegeten. Broers teelt drie à vier soorten in kratten in een aparte ruime. 'Het moet op Bonaire wel een beetje een sterk gewas zijn. Deze teelt vraagt 15 tot 20 procent van de totale arbeid.'

Tropische spinazie

Een belangrijk nieuw gewas is tropische spinazie. Het staat relatief lang in de kas, groeit 2 meter hoog en dan weer naar beneden. Steeds zijn de nieuwe blaadjes te oogsten. Veel spinazie gaat naar de supermarkten, wel 140 tot 160 zakjes per week.

De kweker is al enige tijd bezig met de tropische vrucht papaja als nieuw gewas. 'Als ik de papaja hier op het eiland kweek, is hij veel beter dan de vruchten die nu in de supermarkt liggen. Die hebben lang in de koeling gelegen en dan zijn ze minder lekker.'

In de kas groeien bijna alle gewassen in substraatmatten. Omdat er in de wereld een gebrek is aan containers, zijn die matten nu ongeveer twee keer zo duur. 'Ik gebruik de matten drie à vier keer.' Grondwater bevat te veel zout. Het leidingwater is relatief duur. Regenwater opvangen scheelt kosten. 'Ik word erg blij van elke regenbui', aldus Broers.