Ruimte op Duitse biggenmarkt groeit verder voor Nederlandse varkenshouder

Het effect van saneringsregeling varkenshouderij in Nederland heeft volgens varkenseconoom Robert Hoste van Wageningen Economic Research duidelijk haar sporen nagelaten. Er zijn momenteel naar schatting zo'n 80.000 zeugen minder in Nederland dan in de jaren ervoor.

Dat komt neer op een daling van ruim 9 procent en circa een twee miljoen lagere biggenproductie per jaar. Daarnaast nam het aantal vleesvarkensplaatsen in Nederland volgens Hoste af met naar schatting 350.000 stuks. Er worden zodoende ongeveer 1 miljoen varkens minder in Nederland slachtrijp gemaakt.

Zes miljoen exportbiggen

Een fors deel van de biggenproductiedaling in Nederland gaat ten koste van de export. Waar afgelopen jaar iets meer dan zeven miljoen Nederlandse biggen in het buitenland werden afgezet, daalt dat volgens Hoste richting de zes miljoen biggen per jaar. 'De varkenskrimp kost de economie geld en heel wat banen, ook in de periferie van de varkenshouderij.'

In de veevoerindustrie zorgt de afname van de veestapel in Nederland voor een uitholling van de middelgrote mengvoerbedrijven. 'Het enige voordeel is de lagere druk op de mestmarkt en mogelijk een iets mindere infectiedruk en geuroverlast in de intensieve regio's', stelt hij. 'Maar de overblijvende zeugenhouders zullen vol gas geven en steeds efficiënter werken. Hierdoor blijft de biggenproductie per zeug per jaar onverminderd toenemen.'

De exportkansen van Nederlandse biggen worden de komende jaren gunstiger. 'De zelfvoorziening van biggen in Duitsland daalt van de huidige 80 procent naar ergens tussen 60 en 70 procent', verwacht de Wageningse varkenseconoom.

'De aangekondigde aanscherpingen van welzijnsregelgeving die bovenwettelijk zijn en de herkomst- en welzijnseisen van retailers hakken erin bij Duitse zeugenhouders. Ze moeten versneld inspelen op het afscheid nemen van ligboxen bij dragende zeugen en het geven van extra ruimte', weet hij.

'Ook het huisvesten van kraamzeugen in hokken met vrijloop voor 2030 is iets dat niet past in het investeringsritme van menig zeugenhouder. Binnen een paar jaar moeten zeugenhouders een plan uitwerken hoe ze op hun bedrijf inspelen op die regelgeving. In combinatie met de effecten van Afrikaanse varkenspest verwacht ik dat nog veel Duitse vermeerderaars zullen stoppen.'

Groeiend Duits biggengat

Het aantal vleesvarkens in Duitsland daalt ook gestaag, maar in verhouding lang niet zo hard als de afname van het aantal zeugen. Duitse varkenshouders zijn in de afgelopen vijf jaar volgens het Duitse statistiekbureau Destatis ongeveer 300.000 zeugen en bijna een miljoen vleesvarkens minder gaan houden. Dat zorgt voor een groeiend gat in de biggenmarkt.

Die ruimte op de Duitse biggenmarkt biedt perspectief voor landen met een biggenoverschot, zoals Nederland en Denemarken. 'De Deense zeugenhouderij wordt productiever en groeit nog beperkt in omvang. Ze kan een deel van de Duitse stijgende importbehoefte invullen', stelt Hoste.

'Voor Nederlandse biggen is binnen enkele jaren amper afzet meer te vinden in Spanje. De varkenshouderij in dat land heeft nog ruimte voor circa 7 procent groei en zal zich ontwikkelen naar zelfvoorzienendheid voor biggen. De extra ruimte op de Duitse biggenmarkt biedt Nederlandse vermeerderaars, die hun biggen nu in Spanje afzetten, waarschijnlijk net op tijd soelaas.'

Belangrijke sturende factor voor de biggenstroom is de vleesmarkt in de Europese Unie. Slachterijen die het varkensvlees optimaal tot waarde brengen, zijn bereid meer te betalen voor de varkens. In deze markten wordt ook beter betaald voor biggen.

Op dit punt ziet Hoste een knelpunt in de Duitse varkenshouderij. 'De komende jaren kampen slachterijen daar met de gevolgen van Afrikaanse varkenspest, exportbeperkingen naar derde landen en de hevige concurrentie op de Europese afzetmarkt. Nu zie je al dat de Duitse biggenprijs nauwelijks meer verschilt met die in ons eigen land.'

Verwaarding en efficiëntie

Nederlandse varkensslachterijen doen het wat betreft verwaarding en efficiëntie goed, merkt de varkenseconoom op. 'Afgelopen jaren is door de grote slachterijen fors geïnvesteerd in vernieuwing en het centraliseren van slacht- en verwerkingsactiviteiten. Dat gaat ook in deze periode door. Nederlandse varkenshouders plukken hiervan de vruchten, maar wel moeten we met z'n allen Afrikaanse varkenspest buiten de landsgrenzen zien te houden.'

De Nederlandse varkenssector zal naar mening van Hoste verder saneren door stikstofmaatregelen die de overheid in petto heeft. 'We moeten ervoor waken niet door een ondergrens te zakken. Dan boeren we in Nederland achteruit.'