Voorzitter DAJK: 'We moeten zelf het stuur in handen houden'

Ten Kate (23) boert met zijn ouders Jan en Nannie en broer Koen in maatschap in Koekange. Hij ziet zichzelf als een koeienboer – 'koeien zijn echt mijn ding' – en wist op de basisschool al dat hij boer wilde worden. 'Je ziet de dieren opgroeien. Het is een sport om er dan goede prestaties mee te halen.'

Je kunt nog zo zeker zijn van je zaak, bij de bank kan het alsnog tegenvallen

Tom ten Kate, voorzitter DAJK

Ten Kate volgde de 'klassieke' weg binnen het DAJK: lid geworden om met jongens en meiden in de buurt een gezellige avond te hebben, 'wat anders te zien', sociale contacten op te doen en een netwerk op te bouwen. Dat mondde uit in het bestuurswerk dat hij oppakte als voorzitter van het gewest Zuidwest-Drenthe van de agrarische jongerenvereniging, als provinciaal bestuurder en nu als provinciaal voorzitter.

Wat drijft u om bestuurlijk actief te worden?

'Ik had het ook kunnen laten. Maar als de keuze is vanaf de zijlijn becommentariëren of inbreng hebben en iets van onze idealen waarmaken, dan kies ik toch echt voor dat laatste.'

Wat zijn die idealen dan in uw ogen?

'Toekomst bieden voor agrariërs en jonge boeren in heel Nederland. Er moet voldoende plek voor ons zijn. Over twintig jaar moeten agrarische jongeren ook nog boer kunnen worden.'

Hoe denken jullie dat als AJK's te bereiken?

'Bedrijfsovername blijft centraal staan in ons beleid . We zijn er voor de blijvers, niet voor de stoppers. Daarom vinden we het belangrijk dat het onlangs ingestelde overnamefonds in de benen blijft en zullen we naar de formateurs van het nieuwe kabinet aangeven: denk aan de agrarische jongeren.'

Krijgen agrarische jongeren nog voldoende kans om boer of tuinder te worden?

'Ik heb zelf nooit getwijfeld of ik boer wilde worden en dat is ook gelukt. Maar ik zie om mij heen dat de weg ernaartoe vaak niet makkelijk is. Je kunt nog zo zeker zijn van je zaak, eenmaal bij de bank kan het dan alsnog tegenvallen.

'Er zijn genoeg jongeren die twijfelen aan hun bestaansrecht als agrariër. Zaken als stapelende regelgeving en de blijvende onzekerheid bij het ondernemen zet hen aan het denken. Heb je met je schoolopleiding bijvoorbeeld dan wel voldoende bagage? Wij vinden dan ook als AJK's dat het agrarisch onderwijs beter kan, meer aansluiting met de dagelijkse praktijk.'

Wat is uw advies als DAJK-leden u daarover benaderen?

'Met goede mensen om je heen en een goed plan is er zeker nog potentie om een toekomst te hebben in de land- en tuinbouw. Ons motto hier thuis is: zet bedreigingen om in kansen. En zorg voor mensen om je heen die iets voor je kunnen betekenen.Vertaal dat naar je eigen bedrijf en zet daarop in.'

Worden agrarische jongeren serieus genomen door de politiek?

'We hebben absoluut een stem in het proces. Sinds de stikstofprotesten van 2019 worden we vaker uitgenodigd door de provincie als gesprekspartner. Zo draaien we in Drenthe volop mee in het overleg over de stikstofaanpak en de projecten die daaruit voortvloeien. Naast Farmers Defence Force en LTO Noord zijn wij de derde overlegpartner in het landbouwcollectief.'

Wat is dan jullie beleidslijn als agrarische jongeren?

'We begrijpen dat er naar de agrarische sector wordt gekeken als het over stikstof gaat, maar dan niet zonder een duidelijk eindpunt. Dat de doelstelling niet over vijf jaar weer wordt aangepast en er een nieuwe reductieronde volgt.

'Daarnaast moet je niet alleen een duidelijk eindpunt hebben, maar ook een goed beginpunt. Kijk eerst hoe de natuur er nu voor staat en waardoor het komt dat bepaalde plantjes niet meer goed groeien.

'Kijk naar het Bargerveen. Daar komt 92 procent van de stikstof uit het buitenland. Je kunt dan hier in Nederland reduceren wat je wilt, maar dat ga je met de boeren eromheen niet lukken. Den Haag moet dat in Brussel regelen. Overigens vinden wij dat de agrarische sector zoveel mogelijk stikstof moet kunnen behouden.'

Dan zal de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen u niet echt vrolijk hebben gestemd?

'Het is vooral de versplintering van het politieke landschap waar ik mij zorgen over maak. Dat maakt het extra lastig. En dat D66 zoveel groter is geworden. Als AJK's hebben we best zorgen over wat er nu in de formatie gaat gebeuren. Welke vierde partij komt er bij en wat zeggen ze over veereductie? Dat maakt het spannend.'

Heeft u vertrouwen in een goede afloop?

'We hebben als boeren een sleutelrol. Ze hebben ons nodig. Daarbij is het goed dat we blijven praten, zodat er niet óver ons wordt beslist maar mét ons. Met alleen maar tegen zijn en zeggen 'zoek het maar uit', kom je er niet. Dat is mij te simpel. Ik wil er het beste uit zien te halen. Anders wordt het sowieso een reductie van de veestapel.'

Hoe denkt u dat de land- en tuinbouw er over tien jaar uitziet?

'Al neemt het aantal boeren en tuinders jaarlijks met 4 procent af, dan zijn er over tien jaar nog genoeg over voor een gezonde agrarische sector. Ik verwacht dat we dan meer bezig zijn met samenwerkingen, zowel agrariërs onderling in kringlopen, intensief en extensief, als met andere, derde partijen. Waar we wel op moeten letten, is dat we zelf het stuur in handen houden. Het ondernemerschap moet op het bedrijf blijven.'